سنجش سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي رفتارهاي پيشگيري‌كننده از مصرف خودسرانه داروها در مادران باردار شهر اراك

Measuring Health Belief Model Constructs in Preventive Behavior about Self-Medication in Pregnant Women in Arak City

زمينه و هدف: امروزه استفاده از مدل‌هاي آموزشي جهت تعيين علل عدم پذيرش رفتارهاي مرتبط با سلامت رو به فزوني است. يكي از مدل‌هايي كه در طي سالهاي گذشته مورد توجه قرار گرفته است، مدل اعتقاد بهداشتي مي‌باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف سنجش سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي در رابطه با رفتارهاي پيشگيري‌كننده از مصرف خودسرانه داروها در زنان باردار صورت گرفت. روش بررسي: پژوهش حاضر به‌صورت يك مطالعه مقطعي‌ـ‌تحليلي بر روي 200 نفر از مادران باردار مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي- درماني شهر اراك انجام شد. روش گردآوري اطلاعات، پرسشنامه تنظيم‌شده براساس مدل اعتقاد بهداشتي (حساسيت، شدت، منافع و موانع درك‌شده، راهنماي عمل) و چك‌ليست خودكارآمدي و بيان عملكرد مادران در خصوص مصرف خودسرانه داروها بود. داده‌ها با استفاده از مصاحبه سازمان‌يافته جمع‌آوري شدند. تجزيه و تحليل آنها با استفاده از آزمون‌هاي آماري توصيفي و ضريب همبستگي پيرسون صورت گرفت. يافته‌ها: در اين مطالعه، ميانگين سني مادران 25/4±15/28 سال و ميانگين مدت بارداري 6/4±2/7 هفته برآورد شد. همچنين بين ميزان موانع درك‌شده، حساسيت، شدت، منافع و خودكارآمدي درك‌شده با اقدام به خوددرماني در مادران مورد بررسي، همبستگي معكوس و معني‌داري وجود داشت. نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي در مادران باردار كه اقدام به خوددرماني مي‌كنند، پايين مي‌باشد، لذا لزوم يك برنامه آموزشي دقيق براساس مدل اعتقاد بهداشتي براي بالا بردن حساسيت و شدت درك‌شده در مادران باردار نسبت به خوددرماني، همچنين افزايش خودكارآمدي و منافع درك‌شده به همراه از بين بردن موانع درك‌شده پيشنهاد مي‌گردد.

Background and Objectives: Nowadays, the use of educational models to determine the causes of rejection of health-related behaviors has been on theincrease. Health belief model is one of the models during the past years has been considered. Therefore, the aim of this study was to measure health belief model constructs in preventive behavior about self-medication in pregnant women in the city of Arak. Methods: Thisanalytical, cross-sectional study was carried out on 200 pregnant women having referred to health centers in Arak city. Data collection was based on the Health Belief Model (susceptibility, severity, perceived benefits and barriers, cues to action) and the checklist of self efficacy and practice mothers about self-medication. Data were collected from organized interviews and finally analyzed using descriptive statistical tests such as Pearson correlation. Results: In this research the mean age of subjects studied was found to be 28.15±4.25 years and the mean duration of pregnancy was 7.2±4.6 weeks. Moreover the findings showed that there was a reverse relationship between self-medication measures by the mothers under study and perceived barriers ،sensitivity, severity, benefits and perceived self efficacy. Conclusion: Based on the results of this study, health belief model constructs in pregnant women who practice self-medication have low precision. Therefore, a training program based on health belief model is strongly recommended in order toenhance sensitivity and perceived severity in pregnant women to their health and self-medication and also increase their self efficacy and perceived benefits with a reduction of perceived barriers.