بررسي عملكرد دانه، زيست توده و عملكرد علوفه تر لاين‌هاي اميد‌بخش ماشك علوفه‌اي در شرايط ديم در كهگيلويه و بوير احمد

Study on grain yield, biomass and wet forage yield of some promising lines of Vicia narbonces in warm dry land condition at Kohgiloyeh and Boyerahmad

به منظور مطالعه سازگاري و پايداري عملكرد لاينهاي اميدبخش ماشك علوفهاي در منطقه گرمسيري كشور، پژوهش حاضر بر روي 5 لاين اميدبخش ماشك علوفهاي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در چهار تكرار در طي سه سال زراعي 84-1381 در سه منطقه باشت، ليشتر و دهدشت از استان كهگيلويه و بويراحمد انجام شد. هر لاين در 6 رديف به فاصله 25 سانتيمتر از همديگر و 4 متر طول كشت گرديد. تجزيه واريانس مركب براي سالها و مناطق مختلف براي علوفه تر و عملكرد زيست توده انجام گرديد. براي بررسي پايداري و سازگاري لاينها از پارامترهاي واريانس درون مكاني لين و بينز، ضريب تغييرات محيطي، ضريب رگرسيون، ميانگين انحرافات از رگرسيون و در ميان روشهاي غير پارامتري از روش تعيين رتبه و انحراف معيار رتبه استفاده گرديد. نتايج تجزيه مركب سالها و مناطق مختلف نشان داد كه اثر سال و منطقه براي علوفه تر، زيست توده و عملكرد دانه در سطح احتمال 5 و 1 درصد معنيدار نبود. اثر متقابل سال و منطقه براي علوفه تر، زيست توده و عملكرد دانه به ترتيب در سطح احتمال 1 درصد و 5 درصد معنيدار گرديد. اثر لاين براي عملكرد دانه در سطح احتمال 5 درصد معنيدار و براي علوفه تر و زيست توده در سطوح احتمال 5 و 1 درصد معنيدار نبود. اثر متقابل لاين و سال براي عملكرد علوفه تر، زيست توده و عملكرد دانه به ترتيب در سطح احتمال 5 و 1 درصد و اثر متقابل لاين و مكان براي هر سه صفت در سطح احتمال 1 درصد معنيدار گرديد. در نهايت نتايج تجزيه مركب نشان داد كه اثر متقابل لاين* سال* منطقه براي هر سه صفت در سطوح احتمال 1 و 5 درصد معنيدار نگرديد (براي صفات علوفه تر، زيست توده و عملكرد دانه). با درنظر گرفتن عملكرد علوفه، زيست توده و دانه، ساير صفات مهم زراعي و پارامترهاي پايداري، لاينهاي 4 و 5 بهعنوان لاينهاي با عملكرد بالا و پارامترهاي پايداري مطلوب از بين لاينهاي بررسي شده به عنوان لاينهاي اميدبخش توصيه ميگردند.

Present work was conducted to study on the adaptability and yield stability of V.narbonences promising lines at warm-dryland areas. This study was performed with 5 V.Narbonences genotypes in RCBD (4 replication) for three growing season (2001-2002 to 2003-2004) in 3 warm drayland areas at Kohgiluyeh va Boyerahmad province namely Basht, Dehdasht and Lishter. Seeds were planted in six rows (4m length of the rows) corresponding to each of the 5 genotypes and a border of 25 cm width. Combined analysis of variance for three years and locations for wet forage and biomass yield were implemented. Result showed that error variance for all of experiments was not significant at 5% and 1% probability levels. For the study of stability and adaptability yield of lines were used from Lin and Binns method (intra location variance), Regression indexes, Deviation from regression, Coefficient of location variation, Determination index (R2) and Non-parametric methods such as Rank and Standard deviation of rank (SDR). Results of combined analysis of 3 years and 3 locations showed that year and location effects for wet forage, biomass and seed yield were not significant at 5% and 1% probability levels. Year×location intraction for forage, biomass and seed yield were significant at 5%, 1% and 1% probability levels respectively. Line effect for biomass and forage yield no significant but for seed yield significant at 5% probability levels and line×year intraction effects for wet forage, biomass and seed yield were significant at 5%, 1% and 5% probability levels respectively. Line×location intraction for above characters at 1% probability level was significant and finally line×year×location intraction for all of traits were not significant. With regarding of forage and biomass yield, other agronomic characteristics and stability parameters lines No. 4, 5 the highest yield and good stability parameters recognized as stable and adaptable lines in rest of genotypes. Finally we can recommend these lines for the warm areas of Iran.