قرنطينه‌‌هاي ايران در اواخر دوره‌ي قاجار و اوايل دوره‌ي پهلوي

قرنطينه، به‌عنوان يكي از راه‌هاي جلوگيري از شيوع بيماري، همواره از قديم مورد توجه كشور‌هاي درگير در امرتجارت بود. در كشور ما هم قرنطينه از قبل مورد توجه واقع گشته بود ولي هيچ‌گاه به‌صورت علمي، موثر و كارآمد، اجرا نشده بود. اين ناكارآمدي دلايل مختلفي داشت. ايجاد قرنطينه در ايران با شيوه‌ي حكومت آن روز و نگرش مردم نسبت به چنين پديده‌‌هاي جديدي مشكلات زيادي را پيش روي مردم و مسوولان حكومت قرار مي‌داد. يكي از كشورهايي كه به دلايل گوناگون، تمايل به ايجاد قرنطينه در مرزهاي ايران، به‌خصوص در بنادر خليج فارس داشت، امپراتوري بريتانيا بود. حجم فراوان مبادلات تجاري بين ايران و انگليس و نزديكي و هم‌مرزي ايران با كشور هندوستان كه نبض اقتصادي بريتانيا بود، هم‌چنين اهداف توسعه‌طلبانه و رقابت با دولت روس، از جمله دلايل علاقه‌ي اين كشور به ايجاد قرنطينه و جلوگيري از شيوع بيماري‌هاي همه‌گير، هم‌چون وبا و طاعون، در بنادر جنوبي ايران بود. در اين مقاله سعي بر اين است كه ضمن تعريف قرنطينه، به‌صورت اجمال به تاريخچه و لزوم اجراي آن در ايران پرداخته و سپس با تكيه بر اسناد و منابع، به بررسي مشكلاتي كه بر سر راه اجراي آن وجود داشت بپردازيم. در قسمت پاياني اين نوشتار به بررسي اقدامات ايران و انگليس در ايجاد قرنطينه در بنادر جنوبي ايران پرداخته و بيان خواهد شد كه چگونه ناكارآمدي دولت ايران در اجراي مقررات قرنطينه و اداره‌ي آن‌ها، زمينه‌ساز نفوذ و دخالت دول استعمارگر آن زمان در مرزهاي ايران شد.