بررسي ژيوشيمي دگرسانيهاي گرمابي مرتبط با كاني سازي طلاي اپي ترمالي در ناحيه مسجدداغي، شرق جلفا، شمال‌باختر ايران

در ناحيه مسجدداغي، دو نوع كاني¬سازي مس پورفيري- طلاي اپي¬ترمالي در پيوند با يك مجموعه آذرين آتشفشاني- نفوذي حدواسط روي داده ¬است. انواع دگرسانيهاي سيليسي، آرژيليك پيشرفته، آرژيليك حدواسط و پروپيليتيك در ارتباط با كاني¬سازي اپي¬ترمالي شناخته شده¬اند كه حالت منطقه¬اي دارند. بررسي تغييرات جرمي عناصر با استفاده از عنصر Zr به‌عنوان عنصر بي¬تحرك ناظر، گوياي غني¬شدگي SiO2و تا حدودي K2OوAl2O3 ، و تهي¬شدگي Na2O، MgO و CaO در زون دگرساني سيليسي است. عناصرSr, Pb, As, Rb, Ba و Cu نيز داراي غني¬شدگي هستند. زون دگرساني آرژيليك پيشرفته، در اكسيدهاي اصلي ,SO3, Al2O3 SiO2, K2O L.O.I و MgO غني¬شدگي و در Fe2O3 CaO، Na2O و MnO تهي¬شدگي نشان مي¬دهند. در اين زون Sr ,Cu ,Ba و Zn كاهش يافته¬اند. زون پروپيليتيك از نظر اكسيدهاي SiO2 CaO, MgO, و L.O.I غني¬شدگي و در اكسيدهاي Na2O و K2O تهي‌شدگي نشان مي¬دهد. شواهد ژئوشيميايي و كاني¬شناسي نشان مي¬دهند كه آب¬شويي گرمابي فلدسپارها و كانيهاي مافيك در سنگ اوليه، و تشكيل تجمعات كوارتز، كائولينيت، پيريت، باريت، آلونيت و سرسيت در زون آرژيليك پيشرفته و تجمعات كلريت، اپيدوت و كلسيت در زون پروپيليتيك، مسؤول ايجاد تغييرات شيميايي ياد شده است. به نظر مي¬رسد افزايش و كاهش عناصر توسط عواملي نظير تركيب شيميايي محلولهاي گرمابي، تغييرات دما و نسبت سنگ/آب كنترل شده است. شاخصهاي دگرساني CIA و MIA در سنگهاي دگرسان، نشانگر بالا بودن شدت دگرسانيها در زونهاي سيليسي و آرژيليك پيشرفته در مقايسه با زون پروپيليتيك است.

Two types of mineralization including porphyry copper and epithermal gold mineralization have occurred in relation with an intermediate volcano-plutonic complex in Masjeddaghi area. Different alterations including silica, advanced argillic, intermediate argillic and propylitic have been distinguished in relation with epithermal mineralization, which have a zonal pattern. Elemental mass gains and losses during alterations were calculated using Zr as an immobile monitor. Silica zone has enriched in SiO2 and relatively in Al2O3 and K2O, and has depleted in Na2O, MgO and CaO. Ba, Sr, Pb, Rb and Cu elements have also enriched. The advanced argillic zone shows enrichment in SO3, Al2O3, SiO2, K2O, MgO and L.O.I; and depletion in Fe2O3, CaO, Na2O, MnO and MgO. Barium, Cu, Sr and Zn have depleted in this zone. Propylitic zone has enriched in MgO, CaO, L.O.I and SiO2, and has depleted in Na2O and K2O. Geochemical and mineralogical evidences indicate that the hydrothermal leaching of mafic minerals in parent rocks and formation of quartz, kaolinite, sericite and alunite assemblage in advanced argillic zone; and chlorite, epidote and calcite assemblage in propylitic zone is responsible for the above mentioned chemical variations. It is likely that the gains and losses of elements have been controlled by agents such as water/rock ratios, temperature changes and chemistry of hydrothermal solutions. The CIA and MIA indicators in the altered rocks indicate the intensity of alteration in silica and advanced argillic zones in comparison with propylitic zone.