مطالعات هيدرو‌ژيوشيميايي و پرتوسنجي مواد راديواكتيو در مناطق آيركان و چشمه شتري (شمال شرق استان اصفهان)

Hydrogeochemical and spectroscopic studies of radioactive materials in Ayrakan and Cheshmeh Shotori areas, northeastern Isfahan province

هيدروشيمي آبهاي زيرزميني مناطق آيركان و چشمه شتري و ژيوشيمي عناصر نادر خاكي، آلكالي گرانيت آيركان را به عنوان منشا اورانيوم و ساير عناصر محلول در آبهاي زيرزميني اين مناطق نشان مي‌دهد. بررسيهاي ژيوشيميايي و هيدروژيوشيميايي و روند انتقال و تحّرك اورانيوم و توريم در محيطهاي آبي اين مناطق، اشاره به جذب سطحي اورانيوم توسط هيدروكسيد‌هاي آهن (گوتيت) به عنوان عاملي بازدارنده در برابر انتقال و حمل اورانيوم از اعماق به سطح دارند. طيف سنجي پرتو گاما در رسوبات منطقه چشمه شتري توسط آشكار ساز HPGe، نشان دهنده حضور 226Ra به ميزان بسيار زياد و به عنوان هسته پرتوزا مي‌باشد كه دليل اكتيويته بسيار بالاي اين رسوبات نيز هست. توليد 226Ra از واپاشي 238U، نيمه‌عمر كوتاه 226Ra نسبت به 238U، انتقال راديوم توسط آبهاي زيرزميني از اعماق به سطح و شواهد (هيدرو)ژيوشيميايي، همگي بيانگر احتمال حضور كانسار مخفي اورانيوم و كانه‌زايي اورانيوم در عمق و در حدفاصل گرانيت آيركان و منطقه چشمه شتري است.

Groundwaters hydrochemistry of Ayrakan and Cheshmeh Shotori areas and geochemistry of rare earth elements, indicate Ayrakan alkali granite as the origin of uranium and other dissolved elements in groundwaters of these areas. Geochemical and hydrogeochemical studies as well as the trend of uranium and thorium transition and mobility in aqueous environments of these areas indicate uranium adsorption by iron hydroxide (goethite) as the deterrent agent against uranium transition and mobility from depth to surface. Gamma-ray spectroscopic study of sediments from Cheshmeh Shotori area by HPGe detector indicates the presence of 226Ra in high contents and as the radioactive nuclide that is the reason for high activity of these sediments. Production of 226Ra from 238U decay, shorter half-life of 226Ra compared to 238U, radium transition by groundwaters from depth to surface as well as hydrogeochemical evidences, all suggest the possibility of existence of hidden uranium deposit and uranium mineralization in depth and the distance between Ayrakan and Cheshmeh Shotori areas.