پديد آورندگان :
كريم پور، محمدحسن نويسنده , , ملك زاده شفارودي ، آزاده نويسنده , , اسفنديارپور ، اكبر نويسنده Esfandiarpour, Akbar , محمدنژاد، حسن نويسنده Mohammad Nejad, Hasan
كليدواژه :
اورانيوم , مس , عناصر نادر خاكي سبك , كانسارهاي IOCG , معدن فيروزه
چكيده فارسي :
معدن فيروزه نيشابور در شمال غرب نيشابور و در كمربند آتشفشاني جنوب قوچان واقع شده است. مهمترين واحدهاي سنگي منطقه شامل گدازه و پيروكلاستيك هاي آندزيتي - داسيتي با سن ايوسن هستند. توده هاي نفوذي نيمه عميق با تركيب ديوريت پورفيري تا سينيت پورفيري (گرانيتوييدهاي سري مگنتيت) در آن نفوذ كرده اند. آلتراسيون وسيعي واحدهاي آتشفشاني و نفوذي منطقه را تحت تاثير قرار داده است كه شامل چهار زون اصلي سيليسي، آرژيليك، كربناتي و پروپليتيك مي باشد. زون سيليسي و بعد آرژيليك، آلتراسيون هاي اصلي منطقه هستند. كاني سازي به شكلهاي افشان، استوك ورك و برش هيدروترمالي ديده مي شود. كانه هاي اوليه شامل پيريت، مگنتيت، اسپكيولاريت، كالكوپيريت و بورنيت است. كانه هاي ثانويه شامل فيروزه، كالكوزيت، كووليت و اكسيدهاي آهن است. زون گوسان وسيعي در منطقه ديده مي شود كه نشان دهنده اكسيداسيون شديد كانيهاي سولفيدي است. ضخامت زون اكسيدان بيش از 80 متر است. بررسيهاي ژيوشيميايي، ناهنجاريهاي عناصر مس، طلا، روي، آرسنيك، موليبدن، كبالت، اورانيم، عناصر نادر خاكي سبك، نيوبيم و توريم را نشان مي دهد. نتايج مطالعات ژيوفيزيك هوايي نيز ناهنجاري بالاي مغناطيسي و راديومتري (اورانيم و توريم) را در كمربند آتشفشاني ايوسن ميزبان معدن مشخص كرده است.
براساس ويژگيهاي زمين شناسي، آلتراسيون، كاني سازي، ژيوشيمي و ژيوفيزيك، معدن فيروزه نيشابور يك كاني سازي بزرگ مس- طلا- اورانيم- عناصر نادر خاكي سبك نوع IOCG است. مقايسه ويژگيهاي اين معدن با معادن بزرگ IOCG دنيا نشان مي-دهد كه اين معدن شبيه دو معدن المپيك دم استراليا و كاندلارياي شيلي است. همچنين مقايسه آن با دو كانسار IOCGقلعه زري و كوه زر نشان مي دهد كه معدن فيروزه نيشابور نخستين كاني سازي IOCG چندفلزي است كه در ايران معرفي مي شود.
چكيده لاتين :
Neyshabour turquoise mine is located in northwest of Neyshabour, southern Quchan volcanic belt. Eocene andesite and dacite forming as lava and pyroclastic rocks cover most of the area. Subvolcanic diorite to syenite porphyry (granitoids of magnetite series) intruded the volcanic rocks. Both volcanic and subvolcanic rocks are highly altered. Four types of alteration are recognized including: silicification, argillic, calcification and propylitic. Silicification is dominant followed by argillic alteration. Mineralization is present as stockwork, disseminated and hydrothermal breccia. Hypogene minerals are pyrite, magnetite, specularite, chalcopyrite, and bornite. Secondary minerals are turquoise, chalcocite, covellite, and iron oxides. A broad zone of gossan has developed in the area. Oxidized zone has a thickness of about 80 m. Mineralized samples show high anomalies of Cu, Au, Zn, As, Mo, Co, U, LREE, Nb, and Th. Both aeromagnetic and radiometric (U and Th) maps show very strong anomalies (10 × 5km) within the mineralized area. Based on geology, alteration, mineralization, geochemistry, and geophysics, Neyshabour turquoise mine is a large Iron oxide Cu-Au-U-LREE (IOCG) mineralized system. In comparison with other IOCG deposits, it has some similarities with Olympic Dam (Australia) and Candelaria (Chile). In comparison with Qaleh Zari and Kuh Zar mines, Neyshabour turquoise mine is the first Iron oxide Cu-Au-U-LREE (IOCG) mineralized system discovered in Iran.