مطالعه تنوع گونه اي و توزيع جغرافيايي حلزون هاي خانواده ليمنه ايده در استان آذربايجان غربي

A study on geographical distribution and diversity of Lymnaeidae snails in West Azerbaijan province, Iran

گونه هاي مختلفي از حلزون هاي آب شيرين پولموناتا در خانواده ليمنه ايده به عنوان ميزبان واسط مراحل نوزادي ترماتودهاي دي ژنه آ از جمله در فاسيولوزيس انسان و دام مطرح مي باشند. بنابراين مطالعه حاضر به منظور تعيين تنوع گونه اي حلزون هاي ليمنه ايده و الگوي پراكنش جغرافيايي آنها در استان آذربايجان غربي و نيز نقش عوامل فيزيك و شيميايي بر آن ها انجام شد. در اين تحقيق از سه منطقه شمال، مركز و جنوب استان آذربايجان غربي در دو ناحيه دشت (35 ايستگاه) و كوهستان (10 ايستگاه) در فصول بهار و پاييز نمونه برداري به روش ساده به عمل آمد. در مجموع 3741 عدد حلزون زنده راست گردش جنس ليمنه آ جمع آوري و شناسايي شدند. تنوع گونه اي حلزون ها L.gedrosiana (02/71 درصد، گونه غالب)، L.stagnalis (89/14درصد)، L.trancatula (97/7 درصد)، L.auricularia (64/5 درصد) و L.palostris (48/0 درصد) بود. توزيع جغرافيايي حلزون هاي ليمنه ايده، در ناحيه دشت در 22 منطقه و در كوهستان در 6 منطقه ثبت گرديد. بر اساس يافته ها در زيست گاه حلزون هاي ليمنه ايده، دامنه دمايي حضور حلزون هاي ليمنه ايده در استان آذربايجان غربي در دماي 15 درجه سانتي گراد تا دماي 34 درجه سانتي گراد در دو ناحيه كوهستان و دشت بود، تنوع گونه اي ليمنه آ اوريكولاريا، ليمنه آ ترونكاتولا و ليمنه آ پالوستريس از pH اسيدي تا مختصر قليايي بود. در حالي كه حضور دو گونه L.gedrosiana و L.stagnalis در pH قليايي ثبت گرديد. دامنه تغييرات هدايت الكتريكي µS 3680-312 و درجه شوري g/L 885/1-146/0 براي حلزون هاي ليمنه ايده از مناطق مختلف استان آذربايجان غربي ثبت گرديد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه با توجه به تنوع گونه اي حلزون هاي ليمنه ايده در منطقه و نقش آنها در تداوم چرخه زندگي گونه هاي فاسيولا، مطالعات تكميلي براي تعيين شيوع آلودگي آنها در حلزون هاي ليمنه ايده و نقش هر يك از آنها در انتقال آلودگي مورد نياز است.

Many species of the freshwater pulmonate snail family Lymnaeidae act as intermediate hosts in the transmission of digenean trematode larvae, including those of the causative agent of fasciolosis. Based on this, current investigation was aimed to determine diversity and geographical distribution of Lymnaeidae snails and role of biochemical indices in habitat of them in West Azerbaijan province, Iran. Simple sampling method was undertaken in north, center and south parts of the province in plain (35 sites) and mountainous (10 sites) regions of spring and Fall. A total number of 3741 dextral Lymnaea spp. were collected and identified. The highest percentage belonged to the L. gedrosiana (71.02%), followed by L. stagnalis (14.89%), L. truncatula (7.97%), L. auricularia (5.64%) and L. palostris (0.48%). Geographical distribution of Lymnaeidae snails were recorded in 22 sites of plain and 6 sites of mountainous regions. Biochemical findings indicated that Lymnaeidae snails survived between 15-34 °C in both regions. From acidic to relatively alkalis pH, existence of L. auricularia, L. truncatula and L. palustris were recorded. While L. gedrosiana and L. stagnalis were found in alkalis conditions. Electronic conductivity and salinity of different habitats for Lymnaeidae snails were measured as 312-368 µS and 0.146-1.885 g/L, respectively. It is concluded that further studies are necessary to determine frequency of Lymnaeidae snails’ infection due to Fasciola spp. and role of them as intermediate hosts of digenean trematodes in North West of Iran.