اثر آرايش كاشت بر خصوصيات فنولوژيك و شاخص هاي رشد گلرنگ در شرايط ديم

Effect of planting pattern on phonological characteristics and growth indices of safflower (Carthamus tinctorius L.) in rainfed conditions

به منظور بررسي اثر آرايش كاشت بر صفات فنولوژيك و فيزيولوژيك گلرنگ در شرايط ديم، آزمايشي در سال زراعي 88-1387 در ايستگاه تحقيقاتي شيروان چرداول استان ايلام به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرفت. فاكتورهاي آزمايش شامل سه فاصله رديف 30،40 و50 سانتي متر و سه فاصله بوته روي رديف 10، 15 و20 سانتي متر بودند. در اين پژوهش تمام صفات فنولوژيك بجز تعداد روز تا سبز شدن تحت تاثير فواصل رديف و فواصل بوته روي رديف قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه فواصل رديف و فواصل بوته روي رديف هاي كمتر داراي تعداد روز تا طبق دهي، گلدهي و رسيدگي كمتري بودند. نتايج آزمايش نشان داد كه در فواصل رديف و فواصل بوته روي رديف كمتر، به دليل توزيع يكنواخت بوته-ها، پوشش گياهي سريع تر كامل شده و حداكثر استفاده از عوامل محيطي و تابش خورشيد به عمل آمد. بيشترين شاخص سطح برگ (1/2 و 1/2)، سرعت رشد گياه (1/2 و 3/2 گرم بر متر مربع در روز) ، تجمع ماده خشك (4/437 و 1/421 گرم در متر مربع) و سرعت جذب خالص (209/0 و 216/0 گرم بر گرم بر روز) در فاصله رديف 30 سانتي‌متر و فاصله بوته روي رديف10 سانتي‌متر در اوايل و اواسط دوره رشد حاصل گرديد. در اواخر فصل رشد، شاخص هاي سرعت رشد گياه و سرعت جذب خالص به دليل سايه اندازي بوته ها و ريزش برگ ها منفي شدند. در نتيجه فاصله رديف 30 سانتي‌متر و فاصله بوته روي رديف10 سانتي‌متر به دليل دارا بودن شاخص سطح برگ، سرعت رشد گياه و تجمع ماده خشك بالاتر، از عملكرد دانه بيشتري برخوردار بودند ( به ترتيب 1971 و1730 كيلوگرم در هكتار). به نظر مي رسد كه با متمركز كردن اهداف اصلاحي بر روي مقدار ماده خشك و بهبود دو شاخص سرعت رشد گياه و شاخص سطح برگ مي توان عملكرد دانه در گلرنگ را بهبود بخشيد.