وجود چند ويروييد در درختان پرتقال آلوده به بيماري پوست صمغي

PRESENCE OF SOME VIROIDS IN SWEET ORANGE TREES INFECTED WITH THE GUMMY BARK DISEASE

بيماري پوست صمغي (Gummy bark) مركبات در درختان پرتقال (Citrus sinensis) در برخي نواحي مركبات‌خيز دنيا وجود دارد. علايم بيماري كه به صورت كوتولگي، كوچك شدن ميوه‌ها، آبله شدن (Stem pitting) چوب و بروز لكه‌هاي صمغي كوچك در پوست مي‌باشد كه در نواحي محدودي از مركبات‌كاري‌هاي مازندران ديده شده است. عامل اصلي بيماري پوست صمغي به طور قطعي شناخته نشده است ولي بررسي‌هاي به عمل آمده حضور گونه‌هايي از ويروييدهاي مركبات را در اين بيماري محرز نموده است. مشاهدات انجام شده در سال 1384 در قطعات مركبات كاري باغ‌هاي مهدشت بالا و پايين در شهرستان ساري در چند درخت پرتقال خوني (C. sinensis, Moro Blood) مسن روي پايه نارنج علايم ضعف، كوتولگي خفيف و كوچك‌تر بودن ميوه‌ها مشهود بود. با جدا كردن پوست تنه در محل پيوند، آبله شدن شديد چوب همراه با تجمع صمغ در ته فرورفتگي‌ها و نيز وجود لكه‌هاي صمغي در پوست آن محل و تا چندين سانتي‌متر بالاتر در تنه پرتقال قابل مشاهده بود. سرشاخه درختان داراي پوست صمغي جمع‌آوري و نوارهايي از پوست شاخه‌ها روي نهال‌هاي سالم پرتقال روي پايه سالم سيترنج ((Troyer citrange, Poncirus trifoliata×C. sinensis و نارنج يك ساله در شرايط گلخانه پيوند شدند. پس از گذشت يك سال از زمان پيوند استخراج RNA از دو نمونه آلوده شده پرتقال بيماري به همراه يك نمونه شاهد حاوي ويروييدهاي مركبات (علوي و همكاران، 2005) با استفاده از ترايزول (TRIZOL) (ساخت شركت Invitrogen) انجام گرفت. نتايج حاصل از واكنش زنجيره‌اي پليمراز با نسخه‌برداري معكوس (RT-PCR) با حضور نمونه شاهد با استفاده از آغازگرهاي ويروييدهاي مركبات و ويروس تريستزا نشانگر حضور ويروييد كوتولگي رازك، خميدگي برگ مركبات، ويروييدهاي گروه III و IV و اگزوكورتيس مركبات در نهال‌هاي آلوده شده بود. اين اولين گزارش از آلوده بودن درختان پرتقال داراي علايم پوست صمغي به پنج ويروييد مختلف است. نقش اين ويروييدها در ايجاد پوست صمغي پرتقال به بررسي‌هاي وسيع‌تري نياز دارد.

Gummy bark disease of sweet orange (Citrus sinensis) trees has been reported from a few citrus growing regions of the world. The disease symptoms consist of mild to severe stem pitting and brown gummy flecks in the bark of sweet orange trees on sour orange ( C. aurantium) rootstock, being conspicuous several centimeter above the bud union on the trunk. The pits were usually impregnated with brown gummy deposits. In surveys conducted in 2005, several sweet orange trees, cv. Moro Blood, with symptoms of gummy bark were encountered in Mahdasht groves in Sari. One year old sweet orange budlings on Troyer citrange (Poncirus trifoliate × C. sinensis) rootstock and sour orange seedlings were graft-inoculated with buds from two symptomatic sweet orange trees. The budded plants were cut back to force growth of new flushes one month after budding. Gum impregnation of the bark of sweet orange on Troyer citrange rootstock was observed three to five years after graft-inoculation. RNA was extracted from graft-inoculated symptomatic sweet orange and symptomless sour orange plants and healthy seedlings of both species, as controls and a sweet orange budling previously proved to harbour several citrus viroids (Alavi et al., Iranian J. plant path. 41: 65-66) using TRIZOL (Invitrogen, Carlsbade. CA). RT-PCR was conducted using specific primers for citrus viroids and for the major coat protein gene of citrus tristeza virus. Electrophoresis of PCR products revealed presence of hop stunt viroid, citrus bent leaf viroid, citrus viroids III and IV and citrus exocortis viroid in the samples. This is the first report on the infection of the gummy bark diseased oranges with five different citrus viroids. The role of these viroids , if any, in gummy bark disease of sweet orange needs to be determined.