تاثير محلول پاشي سولفات روي و اسيدبوريك بر عملكرد و برخي صفات كيفي دانه دو رقم كلزا (Brassica napus L.)

Effect of foliar application of Boron and Zinc on yield and some qualitative characteristics of two rapeseed (Brassica napus L.) cultivars

براي بررسي تاثير محلول پاشي سولفات روي و اسيدبوريك بر عملكرد و برخي صفات كيفي دانه دو رقم كلزا، آزمايشي به صورت فاكتوريل و در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با 18 تيمار و در سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي خيرآباد زنجان به مرحله اجرا درآمد. فاكتورهاي آزمايشي عبارت بودند از: محلول پاشي سولفات روي در سه سطح (بدون محلول پاشي (Zn0)، محلول پاشي با غلظت سه درهزار (Zn1) و محلول پاشي با غلظت شش درهزار (Zn2)، محلول پاشي اسيد بوريك در سه سطح (بدون محلول پاشي (B0)، محلول پاشي با غلظت دو درهزار (B1) و محلول پاشي با غلظت چهار درهزار (B2) و ارقام شامل (V1) S.L.M046 و رقم طلايه (V2). محلول پاشي سولفات روي و اسيد بوريك در دو مرحله (ابتداي ساقه رفتن و ابتداي گلدهي) انجام گرديد. در طول دوره رشد، مراقبت هاي زراعي انجام و از صفات زراعي مورد نظر يادداشت‌برداري شد. در زمان برداشت محصول علاوه بر ركوردگيري عملكرد دانه، در نمونه هاي دانه كلزا درصد روغن و پروتيين و غلظت آهن، منگنز، روي، مس و بور نيز تعيين گرديد. نتايج تجزيه آماري داده ها نشان داد بين عملكرد دانه تيمارهاي آزمايشي از نظر آماري اختلاف معني‌دار وجود دارد و حداكثر محصول دانه كلزا مربوط به رقم S.L.M046 در سطوح Zn0B1 (با وجود عدم اختلاف معني دار) با ميانگين 4180 كيلوگرم در هكتار حاصل گرديد. محلول پاشي توام سولفات روي و اسيد بوريك موجب افزايش غلظت اين دو عنصر در دانه كلزا گرديد كه از نظر غني‌سازي كلزا حايز اهميت مي باشد. بنابراين با عنايت به نقش مثبت بور در افزايش عملكرد دانه و به كارگيري توام روي و بور در افزايش كيفيت دانه كلزا و هم چنين بالاتر بودن سطح عملكرد دانه در رقم S.L.M046، ‌استفاده از اين رقم و محلول پاشي توام اسيد بوريك و سولفات روي با غلظت‌هاي به ترتيب دو درهزار و سه درهزار در مراحل ابتداي ساقه رفتن و ابتداي گلدهي (تيمار Zn1B1) در مناطق با آب وهوا و خاك مشابه محل اجراي طرح توصيه مي‌گردد.

This experiment was carried out as factorial design based on RCBD with 18 treatments and 3 replicates during 2005-2006 at Zanjan Agricultural Research Station, to evaluate the effects of foliar application of B and Zn on yield and some qualitative characters of two rapeseed (Brassica napus L.) cultivars. Factors of the experiment were: spraying of ZnSO4 in 3 levels including Zn0 (without spraying), Zn1 (spraying with 3 g/l Zn), Zn2 (spraying with 6 g/l Zn) and H3BO4 spraying including B0 (without spraying), B1 (spraying with 2 g/l B), B3 (spraying with 4 g/l B) and the cultivars were V1 (SLM046) and V2 (Talayeh). Zn and B foliar applications were done in two plant phenological stages (early stemming and flowering). During the growth season common agronomic practices were followed and grain yield and concentration of oil, protein, Fe, Mn, Zn, Cu and B of rapeseed grains were measured at harvesting time. Results showed significant difference between the treatments, so that maximum grain yield of rapeseed (4180 kg/ha) was obtained from Zn0B1 in SLM046 cultivar. Concomitant application of Zn and B led to an increase in their concentrations in plant seed that is important from rapeseed fortification view of point. Therefore, regarding to positive effects of B on grain yield and joint application of B and Zn on quality of rapeseed grain and also high yield of cultivar V1, it is recommended to use cultivar V1 (S.L.M046) and joint spraying of boric acid and Zn sulphate with 2 g/l and 3 g/l, respectively in early stemming and flowering for similar climatic regions.