دوگانگي زبان در احاديث نبوي

Diglossia in the Prophetʹʹs Traditions

زبان به عنوان يك پديده اجتماعي همواره پلي ميان زندگي بشر و انديشه هاي او بوده است. پيامبراكرم (ص) نيز با فصاحت وبلاغت خويش توانستند چنان از اين عنصر فعال و پويا براي انتقال سخنان وانديشه هاي خود استفاده كنند كه زبان شناسان قديم ومعاصر عربي به توفيقي وتوقيفي بودن زبان ايشان اذعان نموده اند. از اين روست كه نص حديث شريف يكي از منابع مهمِ زبان شناسان ونحويان در استشهاد به جنبه هاي لغوي وزباني ونيز در پژوهش هاي آوايي زبان عربي است. زبان حديث نتوانست به گويش هاي عاميانه خاتمه دهد به همين جهت زبان عربي از همان قديم دو بيانه بوده است. با واكاوي در احاديث نبوي در مي يابيم كه دوگانكي زبان در اين احاديث در سطوح مختلف نحوي، صرفي، صوتي وآوايي واستعمال الفاظ غريب وناآشنا قابل بررسي است. پيامبراكرم(ص) هيچ تعصبي نسبت به زبان ولهجه خاصي نداشتند.گاهي به لهجه ي خطاب لب به سخن مي گشودند و از تمامي ظرفيت هاي صوتي وآوايي آن لهجه كه به رسايي و رواني سخن كمك مي كرد بهره مي گرفتند.نمي توان از دوگانگي زبان در احاديث نبوي به عنوان عامل ضعف و سستي زبان ياد كرد؛ چرا كه همراه با حفظ قوانين تطور زبان، در تغيير وتحول واژگان به يكديگر اصل «مشابهت»رعايت گرديده است. كليدواژه ها: دوگانگي زبان، لهجه، زبان شناسي، احاديث نبوي، آوا، قبيله.

Language as a social phenomenon bridges between human life and his thoughts. The Prophet Mohammad-PBUH- best used this active factor to transfer the ideas through an eloquent speech. Ancient and contemporary Arabic linguists have confessed his great divine talent and eloquence. Thus his sacred speech texts-Traditions- are considered one of the most important resources of linguistic and syntactic studies .The language of Tradition did not put an end to regional dialects and this is why diglossia can be observed in the Prophetʹs Traditions .This phenomenon is a good field for researches at various syntactic, morphologic and phonologic aspects. The Prophet didn’t consider any special dialect or language as superior to others. While using a specific dialect, he would use all phonologic capacities helping the eloquence of his speech. Hence, no one can claim that diglossia in the Traditions is a sign of weakness ,because in the process of word transformation ,the nature of the word has remained intact and the similarity has been observed. Key words: Traditions. dialect, linguistics, syntax and morphology, tribe.