برررسي و ارزيابي شاخص هاي موثر در هويت شهري(نمونه موردي محله جلفا در شهر اصفهان)

The Study of Affecting Indicators in Urban Identity Case Study Jolfa Neighborhood in Isfahan City

شهر بزرگترين نماد تمدن بشري است كه بشر آن را براي امنيت و آسايش خود بنا نموده است. شهر تنها يك سكونتگاه نيست، بلكه آبادي است كه روح اجتماع در آن دميده شده است و از آن هويت مي گيرد هويت شهري، هويت جمعي است كه با تبلور عيني در فيزيك و محتواي شهر معنادار مي شود و به واسطه ايجاد تداعي خاطرات عمومي در شهروندان، و تعلق خاطر شهرنشينان را به سوي شهروند شدن هدايت مي كند. پس هرچند كه هويت شهر خود معلول فرهنگ شهروندان آن است؛ ليكن فرآيند شهروند‌سازي را تحت تاثير قرار داده و مي تواند باعث تدوين معيارهايي مرتبط با مشاركت و قضاوت نزد ناظران و ساكنان گردد. از آنجايي كه « هويت» مجموعه‌اي از صفات و مشخصاتي است كه باعث «تشخص» يك فرد يا اجتماع از افراد و جوامع ديگر مي شود؛ شهر نيز به تبعيت از اين معيار، شخصيت يافته و مستقل مي‌گردد. مقوله هويت به طور عام و هويت شهري به طور خاص از جمله مقولاتي است كه به جهت نقشي كه در شناخت افراد، اشيا، اجتماعات و مكان ها دارد، حايز اهميت فراوان است. علي رغم اهميت اين موضوع در دوران اخير بحران هويت شهري به صورت نگران كننده اي احساس مي گردد شهرها و فضاهاي شهري در گذشته از استقلال، شخصيت و هويت ويژه اي برخوردار بوده اند؛ در حالي كه آنچه از اغلب شهرهاي كنوني در ذهن عموم شكل مي گيرد جز مجموعه اي از ساختمان هاي بلند، خيابان ها، ادارات و پارك ها نيست كه در نتيجه آن، تعلق خاطر به اين فضاها به مرور كمتر و كمتر مي شود. در واقع بايد گفت در دوره معاصر و به خصوص در سا ل هاي اخير ساختن براي ساختن و نه ساختن براي زيستن مجالي را براي توجه به مقولاتي مهم و عميق همچون هويت در شهرسازي و معماري باقي نگذاشته است. مديران و طراحان شهري به جديت با تدوين قوانين سعي بر اعمال نظر خود را بر كالبد مصنوع شهر داشته و از سوي ديگر شهروندان نيز كه تابع فرهنگ و عناصر فرهنگي جامعه خويشند، اصرار بر هدايت كالبد شهر بر اساس فهم خويش از هويت شهري دارند. اين مسيله مشكلات عديده‌‌اي در فرآيند شكل‌گيري كالبد شهرها ايجاد نموده است و عملاً خلاهاي بزرگي در وضع موجود با آرمان شهر پديد آورده است. از طرفي به علت عدم آموزش هاي لازم و تقليدهاي بدون انديشه از مظاهر غربي و الگوهاي مدرن، شهرهاي زيادي بر خلاف هويت اصيل شهر ايراني، در حال شكل گيري و گسترش اند. در اين ميان فضاهاي شهري و به ويژه فضاهاي شهري تاريخي به سبب نقشي كه در شكل دادن تصوير ذهني و نقشه شناختي از شهرها در هويت بخشي به شهرها از جايگاه ويژه اي برخوردارند. در مقاله حاضر شاخص-هاي موثر بر هويت شهري و محله اي در محله جلفا، واقع در منطقه پنج شهرداري اصفهان كه شكل گيري آن به دوران صفوي باز مي گردد؛ معرفي شده است. اين شاخص ها در ابعاد گوناگون زيست محيطي، اجتماعي، اقتصادي و كالبدي فضايي و ميزان تاثيرشان برمبناي مطالعات ميداني وتطبيقي بوده است درانتها راهكارهايي درراستاي ارتقاي هرچه بيشتر اين شاخص ها دراين محله ارايه شده است.