بررسي مراتب شهود در معرفت‌شناسي اشراقي

A Study of the Hierarchies of Intuition in Illuminative Epistemology

از نور به عنوان موضوع فلسفه اشراق تفاسير مختلفي ارايه شده است، امّا بنا بر تفسير منطبق با نظر سهرودي، نور رمز و نمادي است از آگاهي و خودآگاهي. لذا علم مدار فلسفه سهروردي است. مسيله بنيادي مقاله حاضر بررسي مشاهده يا شهود در مسيله محوري حكمت اشراق، يعني علم اشراقي، است؛ و در صدد اثبات اين فرض است كه سهروردي همان‌گونه كه قاعده اشراقي اِبصار را در ادراكات باطني جاري مي‌داند، اصطلاح مشاهده يا شهود را نيز بر تمام مراتب ادراك حسّي، خيالي، عقلي، و قلبي اطلاق مي‌كند. در اين تحقيق نتيجه‌گيري مي‌شود كه طبق نظر سهروردي حقيقت ادراك، در مراتب مختلف ادراكات ظاهري و باطني، شهودي است. مشاهده و مكاشفه در عالي‌ترين مرتبه متعلق به مشاهده و مكاشفه قلبي و همچنين معرفت فوق ادراك عقلي است و حقيقت معرفت اشراقي نيز در اين مرحله نهايي از شناخت شهودي عقل تحقق مي‌يابد و به ظهور مي‌رسد.

There are many commentaries on light in its role as the subject matter of illuminative philosophy. According to Suhrawardi, light is a symbol of “consciousness” and “self-consciousness”. Therefore “knowledge” is the pivot of Suhrawardi’s philosophy. The fundamental issue addressed in this study is the evaluation of vision or intuition in the essential topic of Illuminationist philosophy, that is, illuminative knowledge. This article is an attempt to prove that just as Suhrawardi considers the illuminative “principle of vision” to apply to inner perceptions, he also applies the term “vision” or “intuition” (shuhud) to all levels of sensory, imaginary and rational perception, and also to intuitions of heart. The conclusion of this article is that according to Suhrawardi the reality of perception throughout the different levels of inward and outward perception is intuitive. Also, vision and mystical apprehension, on their most elevated levels, are vision and mystical apprehension of heart, constituting a higher level of knowledge than rational perception. The true illuminative knowledge finds its realization in this final stage of knowledge.