بررسي ميزان استرس‌ شغلي‌كتابداران و مديران كتابخانه‌هاي عمومي وابسته به نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور (مطالعه موردي شهر تهران)

Study of Occupational Stress among Iran Public Libraries Foundationʹs Librarians and Managers (Case Study: Tehran City)

هدف: تحقيق حاضر ‌با ‌هدف‌ بررسي ميزان استرس شغلي‌ كتابداران و‌ مديران كتابخانه‌هاي عمومي ‌‌وابسته‌‌ به ‌‌نهاد‌كتابخانه‌هاي‌ عمومي‌ كشور‌ شهر ‌تهران در سال ‌1388 انجام شده است. روش:‌‌‌ پژوهش حاضر ‌از ‌نوع ‌پيمايشي است‌ و ‌جامعه ‌پژوهش، 103 نفر از ‌كتابداران ‌و ‌مديران ‌كتابخانه‌هاي عمومي شهر تهران هستند كه به روش نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. ‌ابزار ‌مورد ‌استفاده در اين پژوهش، پرسشنامه استرس شغلي اوسيپو است. يافته‌ها:‌‌ از‌ نمونه ‌‌مورد ‌بررسي، ‌23 ‌نفر (22/33 درصد)‌‌ در‌‌ سِمت ‌‌مدير‌ كتابخانه ‌‌و ‌79 نفر (76/70 در‌‌‌‌صد) در سِمت كتابدار مشعول به خدمت بودند. ميانگين استرس‌‌ شغلي نمونه مورد بررسي (20/194) بود كه با توجه به جدول نحوه امتياز‌گذاري مقياس اوسيپو جهت تعيين استرس ‌شغلي، تنيدگي ‌كلي ‌استرس ‌شغلي در حد تنيدگي طبيعي بوده است، لذا استرس شغلي در نمونه مورد بررسي مشاهده نشده‌ است و بيشترين ميانگين اَبعاد استرس ‌شغلي مربوط به بُعد بار‌ كاري ‌نقش و‌ كمترين ميانگين اَبعاد استرس مربوط به بُعد محيط فيزيكي مي‌باشد. همچنين ‌بين‌ استرس ‌شغلي و ‌ويژگي‎هاي جمعيت‌شناختي‌ (سن، سابقه كار) رابطه معناداري وجود‌‌ نداشت ‌و‌ نيز تفاوت معناداري در شرايط محيط‌ كاري، سابقه، تشويق، و درآمد‌‌‌‌ اقتصادي گروه‎هاي مورد بررسي از لحاظ استرس ‌شغلي ملاحظه نشد. اصالت/‌ارزش: مقاله حاضر با شناسايي ميزان استرس ‌شغلي‌ كتابداران كتابخانه‌هاي ‌عمومي‌ در ‌شش ‌‌بُعد ‌بار‌كاري ‌نقش، ‌بي‌كفايتي ‌نقش،‌ دوگانگي‌ نقش، ‌محدوده ‌نقش‌‌، ‌مسيوليت‌، و ‌محيط ‌فيزيكي نشان داد كه در بُعد بار‌كاري ‌نقش‌ كه مرتبط با چگونگي پاسخگويي ‌شخص ‌نسبت‌ به ‌تقاضاهاي ‌محيط‌ كار ‌است، ‌نياز‌ به ‌توجه ‌بيشتري ‌براي ‌برنامه‌ريزي ‌به‎منظور به حداقل رساندن استرس است. به‌علاوه مديران مي‎توانند با مداخله ‌در‌ اين شش ‌بُعد، ميزان استرس‌كاركنان‌ را‌ كنترل‌ كنند.

Purpose: The present research was carried out with the purpose of studying occupational stress among librarians and managers of public libraries under supervision ofNational Institution of Public Libraries in Tehran in 2010. Methodology: This study is of survey type. The population under study consisted of 103 librarians and managers of public libraries in Tehran which were chosen by simple random sampling. We also used Osipow Occupational Stress Inventory. Findings: Among the population under study, 23 persons (33.22%) were library managers and 79 (70.76%) of them were librarians. Mean occupational stress in this sample was 194.20; considering the scoring table of Osipow scale for occupational stress, total occupational stress was normal. So, occupational stress was not observed in the sample. Also, the highest mean value among dimensions of occupational stress belonged to the role workload, whereas the lowest mean value among these dimensions related to physical environment. Besides, no significant relationship existed between occupational stress and demographic features (age, work experience). In addition, no significant difference was observed among work environment conditions, job experience, reward, and financial income of groups under study concerning occupational stress. Originality/Value: We identified the level of occupational stress among librarians of public libraries in six dimensions including role workload, role incompetency, role dichotomy, range of role, responsibility, and physical environment. As the result, the current research revealed that for the dimension of role workload, which is related to how an individual responds to demands in work environment, paying more attention is necessary for programming with the purpose of minimizing the stress. Additionally, through intervening in these six dimensions, managers can control the level of stress among their employees.