تعامل علم و دين بر مبناي روش‌شناسي برنامه‌هاي پژوهشي لاكاتوش

The Interaction of Science and Religion According to Lakatos Methodology of Scientific Research Programs (MSRP)

علم و دين به لحاظ نظري دو جنبه متفاوت از فهم انسان و به لحاظ عملي دو مشغله بنيادي او به شمار مي‌آيند. از آنجا كه علم و دين، هر دو درباره حقيقت اظهار نظر مي‌كنند، به ناچار پرسش در خصوص ارتباط ميان آنها مطرح مي‌شود. ديدگاه‌هاي تمايز، تعارض تلاقي و تاييد و مكمليت هر كدام به يك دغدغه اصيل از نحوه ارتباط ميان علم و دين توجه كرده و در عين حال حاوي نقاط ضعف و اشكالات اساسي مي‌باشند. روش‌شناسي برنامه‌هاي پژوهشي لاكاتوش، مدل مناسبي براي تبيين نظري نحوه ارتباط ميان علم و دين به شمار مي‌آيد. با تعديل در برنامه پژوهشي لاكاتوش مي‌توان نظريات علوم تجربي را به برنامه‌هاي علمي– فلسفي و الهيات اديان توحيدي را به برنامه‌هاي ديني– فلسفي مبدل ساخت. با ارايه رهنمودهاي ايجابي و سلبي در اين خصوص، مي‌توان رابطه ميان علم و دين را به يك گفتگوي سازنده و غنا بخشي متقابل و سازگار تبديل كرد. در اين مقاله ضمن تشريح اين مدل، با ارايه يك نمونه از نظريات علمي(اصل آنتروپيك) به تبيين رابطه آن با دين بر مبناي مدل مذكور مي‌پردازيم.

Since both science and religion, two different aspects of human understanding, make comment on truth, inevitably we should deal with their relationship. Each of the following approaches: Differentiation, Conflict of confluence, confirm and Completion pay special attention on one of the main concerns of science and religion, i.e. relationship between them and its modes. At the same time each of which contained foibles and initial problems. The Methodology of Scientific Research Programs (MSRP) of Lakatos is an appropriate model for theoretical explanation of the way of relationship between science and religion. Accordingly, each of the theories of experimental science and religious theology are considered as a research program. Every research program contains a hard central core and a protective belt. With Adjusting of the Lakatos research program we can transform theories of experimental sciences into scientific-philosophical programs, and theology of monotheistic religions into religious – philosophical programs. By offering some positive and negative guidelines in this respect, the relationship between science and religion can be converted into a constructive, compatible and mutual dialogue. In This paper, in addition to analyzing this Model, with offering a sample of scientific theories (Anthropic Principle) an explanation of its relationship with religion according to this Model are given.