مقام انسان در ادبيّات با نگرش به قرآن مجيد

The Place of Man in Literature according to the Holy Koran

آياتي در قرآن مجيد راجع به «انسان» آمده كه (اختصاص به خلقت يا انسان اوّل ندارد و) شامل همه انسان‌ها و موجوديّت انسان بر اساس مشي و اراده خداوندي مي‌باشد؛ همچنانكه نمونه‌هاي فراواني در مثنوي مولوي و يا آثار نظامي گنجوي از اين جهت وجود دارد. اطلاق واژه «انسان» به خاطر اُنس گرفتن او با ديگران، براي ادامه زندگي اجتماعي است، چرا كه بدون برقرار كردن اين ارتباط انساني، قادر به ادامه حيات نمي‌‌باشد. حق تعالي موجودي به نام انسان آفريد كه جامع تمام نيروهاي ظاهري و باطني، مادي و معنوي، ملكي و ملكوتي است. هر صفت و هر خاصيتّي كه در طبيعت و ذات يك انسان وجود داشته باشد به طور طبيعي در طبيعت تمام انسانها يافت مي‌شود. بيشترين مضاميني كه در نيل انسان به حقيقت و عدالت در ادبيّات فارسي آمده (مفهوم اصلي و پيام موجود در آنها) از قرآن مجيد اخذ شده است. انسان به هر اندازه كه به صفات خداوندي متصف شود به همان اندازه به خالق واحد نزديك شده است.

In the Koran, there are some verses which are not about creation or the first man but include all men and the existence of man according to God’s will. Mowlanaʹs Mathnawi and Nezami Ganjaviʹs works have many such instances. The Persian word انسان refers to his intimacy (انس) with others in order to continue his social life. Without such human relations, he is not able to survive. God created a creature named man, who has all the apparent and inherent, material and spiritual, worldly and heavenly forces. All the virtues and features found in the nature of man can naturally be found in the nature of all men. Most of the meanings found in Persian literature on man’s achievement of truth and justice are taken from the Koran. The more godly virtues a man achieves, the closer he gets to God.