عوامل استرس‌زاي آموزش باليني از ديدگاه دانشجويان پرستاري، مامايي و اتاق عمل دانشگاه علوم پزشكي كردستان

Clinical Education Stressors from the Perspective of Students of Nursing, Midwifery, and Operating Room: A Study in Kurdistan University of Medical Sciences

براي بهبود و ارتقاي كيفيت آموزش باليني، بررسي و مديريت عوامل استرس‌زاي آموزشي ضروري است. اين پژوهش با هدف بررسي عوامل استرس‌زاي آموزش باليني از ديدگاه دانشجويان پرستاري، مامايي و اتاق عمل دانشگاه علوم پزشكي كردستان در سال 1389 انجام شد. روش‌ها: در يك پژوهش توصيفي، نمونه 230 نفري از دانشجويان رشته هاي پرستاري، مامايي و اتاق عمل دانشگاه علوم پزشكي كردستان به صورت سرشماري انتخاب شدند. اين افراد كه حداقل يك واحد كارآموزي باليني را گذرانده بودند به پرسشنامه محقق ساخته در مورد عوامل استرس زا در آموزش باليني پاسخ دادند. ميانگين نمره هر حيطه از عوامل استرس زا( شامل حيطه هاي ارتباط بين فردي، تجارب تحقيرآميز، محيط آموزشي، تجربيات باليني، و احساسات ناخوشايند) بر مبناي 1 تا 5 محاسبه شد. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از روش‌هاي آمار توصيفي و آمار استنباطي (آزمون آناليز واريانس و آزمون توكي) استفاده شد. نتايج: بيشترين ميزان استرس در حيطه‌هاي پنج‌گانه مربوط به دانشجويان گروه مامايي با ميانگين 45/.±52/3 و بيشترين حيطه تنش‌زا مربوط به حيطه احساسات ناخوشايند 75/.±61/3 بود. بعد از آن در گروه پرستاري بالاترين حيطه تنش‌زا مربوط به حيطه محيط آموزشي با ميانگين 82/.±34/3 و در گروه اتاق عمل مهم‌ترين حيطه تنش‌زا احساسات ناخوشايند 86/0±29/3 بود. نتايج مقايسه عوامل تنش‌زاي آموزش باليني در گروه‌هاي مورد پژوهش با استفاده از آزمون آناليز واريانس يك طرفه نشانگر تفاوت معنادار در همه حيطه‌ها به جز حيطه تجارب تحقيرآميز بود. به طور كلي آزمون آماري توكي تفاوت معناداري بين گروه‌هاي مامايي با اتاق عمل از نظر عوامل استرس‌زاي باليني را نشان داد. نتيجه‌گيري: در فرآيندهاي آموزش باليني، دانشجويان رشته‌هاي مختلف علوم پزشكي در معرض عوامل تنش‌زاي زيادي قرار داشته و تعيين اين عوامل مي‌تواند نقش مهمي در جهت كاهش ميزان تنش آنان ايفا نمايد و با توجه به آن كه حيطه احساسات ناخوشايند استرس‌زاترين عامل تنش‌زا در اين مطالعه بود توجه به اين امر و تبيين ابعاد مختلف آن و ارايه راه‌كارهايي در اين زمينه ضروري مي‌باشد.

Introduction: Continuous investigation of educational stressors, and managing them is essential for quality improvement of clinical education. This study investigated stressors of clinical education from the perspective of nursing, midwifery and operating room students at Kurdistan University of Medical Sciences during year 2010. Methods: This descriptive study was performed on all 230 students of nursing, midwifery and operating room who had passed at least one clinical course. Data gathering tool was a researcher made questionnaire. The mean scores to each five domains of stressors (including inter-personal communication, humiliating experiences, educational environment, clinical experiences, and unpleasant emotions) were calculated (the range of scores was 1 to 5). Data was analyzed using descriptive statistics, ANOVA and Tukey post hoc. Results: Among all students, midwifery students gave the highest total stress score in these 5 domains (3.52± .45), and the highest domain score belonged to unpleasant emotions(3.61± .75). After that, the highest tensive domain in nursing group was the educational environment (3.34± .82). In operating room students also, the most tensive domain was unpleasant emotions again (3.29±.86). The results of comparing clinical education stressors in study groups using one-way ANOVA indicated a significant difference among all domains except humiliating experience. Tukey test showed a significant difference between clinical education stressors of midwifery and operating room groups. Conclusion: Students of different fields of medical sciences are exposed to several stressors throughout the clinical education processes. Determining these factors could play an important role in reducing this stress. Considering the fact that unpleasant emotions was the most intensive stressor in this study, paying attention to this issue and exploring its dimensions to implement appropriate strategies seems to be necessary.