تحليلي بر الگوي گسترش كالبدي- فضايي شهر گرگان با استفاده از مدل هاي آنتروپي شانون و هلدرن

در دهه هاي اخير شهر ها به شكلي بي برنامه رشد كردند و محدوده هاي شهري در مدت كوتاهي به چندين برابر وسعت اوليه خود رسيدند، يا توسعه آنها در قطعاتي مجزا، بدون برنامه ريزي، تنگ و جسته و گريخته بود. اين معضل، به الگوي گسترش يا پراكنش افقي شهري(sprawl) معروف گرديده و منشا بسياري از مشكلات در شهرهاي جهان در حال توسعه و توسعه يافته شده است. شهر گرگان نيز در طول سالهاي اخير در طول زمان رشدي نامتوازن و به شكل پراكنده داشته است. در اين پژوهش با بهره گيري از مدل هاي آنتروپي شانون و هلدرن و جيني، درجه تجمع(موران وگري) به تحليل چگونگي گسترش اين شهر پرداخته شده است. براساس داده ها- كه نتايج آنها حاكي از آن است - رشد سريع شهر از دهه 1365 شروع شده بود، اما تا دهه 1375 شهر به صورت فشرده رشد كرده است، اما از اين سال به بعد مساحت شهر سه برابر شده است، و رشد بي قواره شهري رخ داده و ميزان آن بر اساس مدل هلدرن 34 درصد بوده است بر اساس مدل هاي آنتروپي، جيني، گري و موران گسترش شهر تا سال 1385 به صورت پراكنده و افقي بوده، اما از اين سال تا 1385 شدت پراكندگي و رشد افقي(Sprawl) شهر افزايش يافته؛ به طوري كه از تراكم 136 نفر در هكتار در سال 1375 به 63 نفر در هكتار در سال 1385 رسيده است. و با توجه به نتايج پژوهش، الگوي رشد فشرده به عنوان الگوي توسعه آتي شهر پيشنهاد مي شود