تطوّر تاريخي قضاياي ثلاث

Historical Development of Triadic Propositions

خونجي و پيروان وي، با اثرپذيري از فخر رازي، قضيه محصور را به دو قسم حقيقي و خارجي تقسيم كرده‌اند. ابهري قسم سومي را تحت عنوان «ذهني» به دو قسم پيش‌گفته اضافه مي‌كند. خواجه طوسي و پيروان وي با طرح ديدگاه رقيب به ردّ ديدگاه خونجي مي‌پردازند. تحليل و تبيين تطوّر تاريخي طبقه ‌بندي گزاره حملي به حقيقي، خارجي، و ذهني مسيله تحقيق حاضر است. در پرتو تحليل و تبيين تاريخي اين تقسيم‌بندي، روشن مي شود كه در اين مسيله دو طبقه‌بندي تحت عنواني واحد مطرح شده‌اند. طبقه‌بندي نخستْ تقسيم ثنايي، و طبقه‌بندي دومْ تقسيم ثلاثي ناميده مي‌شود. اين پژوهش سهم منطق‌نگاران دوبخشي قرن هفتم را در بسط و توسعه دانش منطق، با عطف توجّه به مسيله‌اي معيّن، نشان مي‌دهد.

Khunaji and his companions get influence from Fakhr al-Din Razi and classified quantified propositions into two kinds: factual and external. Abhari added the third kind which was named mental. Tusi and his companions refuted Khunaji’s viewpoint. Analysis and explanation of the historical development of classification of predicative proposition into factual, external and mental is the problem of this research. In the shade of analysis and historical explanation of this classification would be clear that this problem has two classifications under one name: bipartite and triadic. The present article is an attempt to study the contribution of two-fold logicians of the 7th century to the development of logic.