تدوين مقدماتي پايه‌هاي فلسفي الگوي اسلامي روان‌شناسي: روي‌آوردي نو

Preliminary codification of philosophical bases of Islamic paradigm in Psychology: A new approach

در اين مقاله ضمن مروري بر تلاش‌هاي پيشين براي استقرار روان‌شناسي اسلامي، با نگرشي نوين، نخست به روشن‌سازي موضع روان‌شناسي اسلامي آينده نسبت به دانش آزمايشي پرداخته و ضمن تاييد آن، پايه‌هاي فلسفي الگوي روان‌شناسي اسلامي را مورد بررسي قرار داده و در پايان، چارچوب‌هاي فلسفي چنين الگويي ارايه شده‌اند. اين مقاله نشان مي‌دهد كه روان‌شناسي اسلامي مي‌تواند پايه‌اي آزمايشي داشته و روش‌شناسي آن را بپذيرد و در عين حال، از بنيادهاي فلسفه‌ي اسلامي سود جويد. انسان را در يك چارچوب معين آزاد بداند، محتواي رواني را شامل پديده‌هاي سرشتي (فطري) و آموخته بداند، نگرشي خوش‌بينانه به انسان داشته باشد، موجود زنده را فعال و هدفمند فرض كند، تبيين‌هاي آزمايشي را به عنوان حلقه‌اي در ميانه‌ي پيوستار معلول-علت اوليه ارايه كند، ارزش‌هاي خود را از اسلام دريافت كند و هدفش كمك به موجود زنده براي خودشكوفايي به معناي اسلامي (زندگي در چارچوب ارزش‌هاي الهي) است.

In this article, we will review former efforts that have been done to constitute “Islamic Psychology” and to clarify the position of our new paradigm in Islamic Psychology about “Science”. Then we will show that Islam has no basical challenge with science. According to our investigation, Islamic Psychology can accept and use scientific methodology, neverthless it can use Islamic philosophy bases. Islamic Psychology, in this view, specifies “humab being” as a being who has free will in the frame of temperament and, a mental organization with learned and inborn content. There is an optimistic approach to achieve fulfillment, and to know human being as an active target-oriented being. This new approach in Islamic Psychology uses scientific explanations as a middle link of Cause- Effect and receives its values from Islamic ones and can be targeted to help beings to self-actulize their abilities consiously and live under Islamic values as a perfected and fulfilled stage of the life