نظرات پزشكان عمومي استان زنجان در مورد برنامه‌هاي آموزش مداوم

General physiciansʹʹ viewpoints on continuing education programs in Zanjan province

آموزش مداوم جامعه پزشكي به آن دسته از فعاليت‌هاي آموزشي كه جهت حفظ، توسعه يا ارتقاي دانش، مهارت و عملكرد حرفه‌اي پزشكان لازم است، اطلاق مي‌شود(1و2). هرچند مهم‌ترين راه براي فهم و استفاده پزشكان از مراقبت‌هاي جديد بهداشتي و درماني برنامه‌هاي آموزش مداوم است، اما ابزار و روش‌هاي مورد استفاده در اين برنامه‌ها در كمك به پزشكان جهت استفاده از روش‌هاي تشخيصي و درماني جديد اثر چنداني نداشته است(3). از آنجا كه به نظر مي رسد روش‌هاي متداول مورد استفاده در آموزش مداوم مثل كنفرانس اثربخشي لازم را در بهبود عملكرد حرفه‌اي ندارد؛ و با توجه به اهميت ارتقاي كيفيت اثر بخشي برنامه‌هاي آموزش مداوم شيوه و محتواي اين برنامه‌ها نياز به بازنگري دارد(4تا6)، با توجه به مطالب اشاره شده و نيز با توجه به اين واقعيت كه طرح بازآموزي پزشكان بايد بر پايه پيشرفت‌هاي نوين آموزش برنامه‌ريزي گردد، مطالعه حاضر به منظور بررسي نظرات پزشكان عمومي زنجان در مورد برنامه‌هاي آموزش مداوم صورت گرفت. اين مطالعه يك مطالعه توصيفي مقطعي است كه در آن به روش سرشماري از 450 پزشك عمومي شاغل در استان زنجان كه در برنامه‌هاي آموزش مداوم از تاريخ آذر 86 تا بهمن 87 شركت كرده بودند، در مورد برنامه‌هاي آموزش مداوم توسط پرسشنامه نظرخواهي شد. پرسشنامه حاوي سوالات چندگزينه‌اي و همچنين سوالات باز بود كه در دو بخش عمومي و اختصاصي طراحي شده بود. بخش عمومي حاوي اطلاعات مربوط به سن، جنس، و محل خدمت بود. سوالات اختصاصي شامل نظر پزشكان در رابطه با شرايط و نحوه اجراي برنامه‌ها و عوامل موثر در پربار نمودن برنامه‌ها، و نيز روش‌هاي آموزش غيرحضوري، مشكلات برگزاري برنامه‌ها، تعداد موضوعات مطرح شده در هر جلسه و روش سنجش معلومات كسب شده در پايان دوره‌ها بود. پرسشنامه‌ براساس تحقيقات انجام گرفته در همين‌ خصوص‌(7) و نيز تحقيقات مشابه كه روايي و پايايي آنها مشخص شده بودند تدوين شد (5و8و9). روايي محتوايي پرسشنامه‌‌ها از طريق مشاوره با صاحب‌نظران و پايايي آنها با انجام آزمون مجدد (test-retest) با ضريب همبستگي 95% تاييد شد. 247 (55 درصد) پرسشنامه برگشت داده شد. داده‌هاي مطالعه با استفاده از نرم‌افزارSPSS-10 و جداول توزيع فراواني شاخص‌هاي مركزي و پراكندگي و انجام تست‌هاي آماري t-test وchi-Square تجزيه و تحليل شد. پزشكان مفيد بودن برنامه‌هاي آموزش مدون به شيوه كنوني و با شرايط فعلي را به ترتيب متوسط، كم و خيلي كم عنوان نمودند (به ترتيب 3/47 درصد, 3/27 درصد و 8/13 درصد). نتايج اين مطالعه با نتايج مطالعه حقاني و همكاران همخواني داشت(10). نتايج اين مطالعه حاكي از آن بود كه استفاده از مدرسين مجرب و مطرح، اولين اولويت را در پر بار بودن دوره‌هاي آموزش مداوم دارد. اولويت‌هاي بعدي به ترتيب عبارت بود از ارايه مطالب به صورت كتابچه، جزوه و يا لوح فشرده. اين نتايج مشابه نتايج مطالعه فخري و همكاران بود(11). اولين اولويت پزشكان عمومي در روش اجراي برنامه‌هاي آموزشي شركت غير حضوري (كتابچه، ديسك فشرده و مجله) بوده و اولويت‌هاي بعدي به ترتيب شامل آموزش عملي نحوه برخورد با بيمار، اجراي كارگاهي و سخنراني بود كه اين نتيجه با نتيجه مطالعات ديگر همخواني دارد(12و13). لذا با توجه به نتايج اين مطالعه و براساس نظرات پزشكان شركت‌كننده در برنامه‌هاي آموزش مداوم، لزوم بازبيني در اين برنامه‌ها ضروري بوده و در همين راستا پيشنهاد مي‌شود امكانات اجراي برنامه‌هاي آموزشي غير حضوري و ارايه خلاصه مطالب بصورت كتابچه، جزوه، ديسك فشرده براي مشمولين قانون آموزش مداوم فراهم شود.