بررسي وضعيت پرورشي شتران دو كوهانه دشت مغان

Investigation of rearing condition doubel hump camels (Bactrian camelus) in Moghan region

شترهاي دوكوهانه استان اردبيل به عنوان يك منبع ژنتيكي سازگار يافته ،از سرمايه هاي عظيم ملي محسوب گشته‌كه متاسفانه به علت تغيير سيستم حمل و نقل در كوچ و قاچاق و كشتار بيرويه، در معرض انقراض نسل قرار گرفته است. به منظور دستيابي به اطلاعاتي در زمينه پرورش شتران دو كوهان، همه شتران دوكوهانه دشت مغان به تعداد 84 نفر مورد بررسي قرار گرفت. در اين دشت فقط 7 طايفه به صورت نيمه متحرك به پرورش شتر دوكوهانه كه از تيپ گوشتي ـ‌كركي بوده مشغول ميباشند. ميانگين طول مدت‌آبستني، درصد زايش ‌درگله، سيكل ‌فحلي ‌در فصل‌ جفت‌گيري و مدت جفت‌گيري (‌طول مقاربت‌) ‌به ترتيب 3/12±384 روز، 2/3±3/99 درصد، 7/2±58/9 روز و 5/4±84/16 دقيقه بود. اولين جفت‌گيري منجر به آبستني در ماده‌ها در سن حدود 3 سالگي و اولين جفت‌گيري منجر به بارور‌كنندگي در نرها در سن حدود 4 سالگي اتفاق مي‌افتد .اغلب زايشها در فصل زمستان بوده ودرصد مرده‌زايي،‌ سقط جنين،‌ دوقلو‌زايي و قصرماندن درحد صفر مي‌باشد. ميانگين وزن زمان تولد ناقه‌هاي نر و ماده به ترتيب 6/4±16/40 و 4/4±25/38 كيلوگرم بوده ،‌طول مدت شيردهي بطور متوسط 3/18±356 روز و زمان از شير‌گيري ناقه‌ها در 32 ±350 روزگي اتفاق مي‌افتد. مدت چرا در مرتع در طول سال بطور متوسط 39±246 روز بوده و فصول چرا شامل بهار، تابستان و پاييز مي‌باشد. ميانگين خوراك مصرفي روزانه كه به صورت تغذيه دستي صورت مي گيرد، در فصل زمستان براي هر نفر 76/1±54/8 كيلو‌گرم و غالباً شامل يونجه، خارشتر ،‌علف شور، گون و سرسيوم مي‌باشد. ميانگين مصرف نمك ساليانه هر نفر 8/20±75/63 كيلوگرم و در بهار و تابستان صورت مي‌گيرد. ‌پروار‌بندي شتر در بين شترداران منطقه مرسوم نمي‌باشد. ميانگين ‌كرك و ‌مو استحصالي ‌سالانه از هر نفر شتر 56/2±46/8 كيلوگرم مي باشد.

Double hump cameluse (Bactrian camelus) in Ardabil province are included as an adapted genetic resourse and great national welth that has been exposed to extinction because of the change of transporting system, illegal slautring and smuggles. In order to obtain the information about rearing double hump camels, all of members of their community (84 heads) in Moghan region were been investigated. At Moghan plain only sevene tribe are rearing Bactrian camelus. The type of this nomadic camels are meat-mohair, and rearing syestem is often semiambulant. Mean lengh of gestation period, percent calving in herd, period of estrous in seasonal mating and lengh mating were 384±12.3 days, 99.3±3.2 percent, 9.58±2.7 days and 16.84±4.5 minutes, respectively. First mating with perganancy of femals was at three years old but first mating with fertilizer for males was in four years old. More of calving at seasonal winter and percent calving dead, abortion of fetus, twin birth and unfertilization were about zero. The mean birth wieght of kid camel dam and females was 40.16±4.6, 38.25±4.4 kg respectively. Mean length of milking 356±18.3 days and the mean weaning kids at 350±32 day observed. The mean of pasturing/year was 246±39 month and grazing sesons are including spring, summer and autumn. The mean supplementry feeding/day for each of camels was 8.54±1.76 kg and often was included of alfalfa and spinouse plant for example alhagi camelurum, salsola, astaragalus and serseume. The mean of salt consumming/year at spring and summer was 63.75±20.85 kg for each members. Fattening camels is not current between camlus mans of Moghan region. The mean of total production of hair and mohair/ year was 8.46±2.56 kg.