ارزيابي نقش سازه‌هاي آموزشي- ترويجي در آگاه‌سازي زيست محيطي برنج‌كاران به كاربرد آفت‌كش‌ها در مزرعه هاي برنج

Investigation in the Role of Educational-extension Factors on Environmental Awareness of Chemical Pesticides use among Farmers involved in Rice Cultivation

هدف اصلي اين پژوهش، بررسي نقش سازه‌هاي آموزشي- ترويجي در آگاه‌سازي اثرگذاري‌هاي زيست محيطي برنج كاران ساري به منظور كاربرد آفت‌كش‌هاي شيميايي بود. پژوهش از نوع كاربردي و جامعه آماري آن 28170 نفر از شالي‌كاران روستاهاي شهرستان ساري را دربر مي‌گرفت. نمونه گيري به روش طبقه‌اي تصادفي با انتساب متناسب انجام شد و حجم نمونه بر مبناي فرمول كوكران به 260 نفر تعيين شد. ابزار پژوهش پرسش نامه‌اي بوده كه روايي (شكلي و محتوايي) آن بر پايه نظر جمعي از كارشناسان جهاد كشاورزي شهرستان ساري و اعضاي هيات علمي گروه ترويج و آموزش كشاورزي دانشگاه تهران تاييد شد و پايايي پرسش نامه با كاربرد محاسبه آلفاي كرونباخ (78/0= ?) مورد تاييد شد. برابر يافته‌ها، هم بستگي مثبت و معنا داري بين پيشينه آشنايي پاسخگويان با خدمات ترويجي، ميزان شركت در كلاس هاي آموزشي- ترويجي و برنامه ها در شاليزار كشاورز، شمار ديدار ترويجي، ميزان بررسي نشريات ترويجي، شركت در كارگاه‌هاي آموزشي – ترويجي؛ با آگاهي اثرگذاري‌هاي شاليزارهاي زيست محيطي كاربرد آفت‌كش‌هاي شيميايي وجود داشت. شالي‌كاراني كه در كلاس هاي آموزشي- ترويجي، برنامه هاي FFS و اثرگذاري‌هاي شاليزارهاي نمايشي شركت كرده بودند در مقايسه با آنان كه در اين برنامه‌ها شركت نداشتند در زمينه آگاهي‌هاي زيست محيطي كاربرد آفت‌كش‌هاي شيميايي در سطح بالاتري قرار داشتند.

Abstract This study was implemented to investigate the role of educational-extension factors on the environmental awareness of pesticide use among paddy farmers in Sari rural area. The study is an applied survey and the statistical population consisted of 28170 farmers residing in five districts. Using stratified proportional random sampling, 260 ones were selected as the sample by Cochran formula. Data were collected by a questionnaire, which its validity was obtained by a group of experts working in Jihad-e-agriculture ministry as well as a panel of faculty members of agricultural extension and education dept., university of Tehran. To measure reliability of the questionnaire, Coronbach’s Alpha formula was calculated. It turned out that there is a significant, positive correlation between some qualities of farmers such as background in acquaintance with extension service, participation in extension-education courses, FFS programs, number of extension contacts, rate of participation in extension-education workshops, study of extension publications with environmental awareness of pesticide use among paddy farmers. The results revealed that paddy farmers who participated in extension-education courses, FFS programs and demonstration fields, had higher level environmental awareness of pesticide use compared with those who did not attended such practices.