ساخت مدل منطقه‌اي خطر ريزش سنگ در طول جاده‌هاي كوهستاني با استفاده از شاخص هم‌پوشاني و GIS (مطالعه موردي: كردستان، گردنه صلوات آباد)

Generating regional rockfall hazard model at along mountainous roads by using of overlay index and GIS (Case study: Kurdistan, Salvatabad saddle)

هدف از انجام اين تحقيق تهيه نقشه پهنه بندي خطر ريزش سنگ با استفاده از روش شاخص هم‌پوشاني مي باشد. ابتدا با استفاده از بررسي‌هاي ميداني، مصاحبه محلي و مرور مطالعات انجام شده در داخل و خارج از كشور، هشت عامل موثر در 34 دامنه حساس و مستعد به ريزش سنگ در گردنه صلوات آباد واقع در شرق شهرستان سنندج، شناسايي شدند. اين عوامل شامل؛ درجه شيب، جهت شيب، انحناي شيب، ارتفاع از سطح دريا، فاصله از جاده، فاصله از گسل، زمين‌شناسي و كاربري ارضي مي باشند. در اين روش ارزش مربوط به هر كلاس مختلف با استفاده از تراكم ريزش‌سنگ‌ها در آن كلاس و بين 0 تا 10 در نظر گرفته شد. با انتقال اين مقادير به هر كلاس و اختصاص وزن هاي كارشناسي به عوامل، نقشه پهنه بندي حساسيت خطر ريزش سنگ منطقه مورد مطالعه با پنج كلاس تهيه گرديد. ارزيابي صحت نقشه پهنه بندي از روي هم اندازي نقشه پراكنش ريزش سنگ بر روي نقشه پهنه بندي به دست آمده انجام گرفت. براي اطمينان بيشتر از ارزيابي صحت نقشه به دست آمده با حذف هر كدام از متغيرهاي موثر بر ريزش سنگ و تهيه نقشه پهنه بندي مربوط به حضور ساير متغيرها، درصد صحت نقشه مورد آزمون قرار گرفت. نتايج ارزيابي نشان داد كه درصد صحت نقشه بدون حضور درجه شيب 81/75 درصد، بدون حضور جهت شيب 50/ 78 درصد، بدون حضور ارتفاع از سطح دريا 16/72 درصد، بدون حضور سنگ‌شناسي 64/74 درصد، بدون حضور فاصله از جاده 26/76 درصد، بدون حضور فاصله از گسل 56/73 درصد، بدون حضور شكل شيب 00/64 درصد و بدون حضور كاربري ارضي 23/74 درصد و با حضور تمامي متغيرها درصد صحت نقشه پهنه بندي خطر ريزش سنگ گردنه صلوات‌آباد 44/81 درصد به دست آمد كه درصد صحت بالا و قابل قبولي مي باشد.

The aim of this research is generating rockfall hazard zonation map by using of overlay index method in Salavatabad saddle that is located in Sanandaj southeastern, Kurdistan province. The first, in this research, we using of field search, local interview and review on carried out studied in the outside and inside of Iran, eight factors effective was recognized on rock falls. These factors include; slope degree, slope aspect, slope curvature, elevation, distance to road, distance to fault, litology and land use. After recognizing, we act to processing with Arc view 3.2 and ERDAS imagine 8.5 software. Thirty four Sensitive slopes were used as prone slopes to rock fall data (Dependent variable). For statistical analysis, be used of likelihood ratio statistical analysis. At this research, the value of each various class between 0 and 1 is determined. As for, the chart be obtained from overlay distribution rockfall map with information layers, the each of class of each layer that had more frequent density, 10 value and other classes with aspect of value of rockfall frequent density in class itself, was determined as unit of 100 value. With transmit this coefficient to each class and wights based on the charts as effective factors with rockfalls and expert opinions, the hazard zonation susceptibility of rockfall was generated in Salvatabad saddle regional with five classes. For Verification, rockfall point’s map was overlaid with hazard map. For more confidence, first each of effective variables removed then hazard Zonation map was generated and at last this map was verificated. Result have shown that percent of verification without slope degree is 75.81 percent, without slope aspect is 78.50 percent, without elevation of sea is 72.16 percent, without litology is 74.64 percent, without distance from road is 76.23 percent, without distance from fault is 73.56 percent, without curvature is 64.00 percent, without landuse is 74.23 percent and by all variables the percent of verification is 81.44 so, it is high and acceptable..