مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - آزمون در عرصه ساختار يافته عيني(OSFE)

چكيده فارسي :

يكي از موضوعات اساسي در آموزش و ارزيابي دانشجويان رشته‌هاي علوم پزشكي، ارتقاي دانش، نگرش و مهارت‌هاي مورد نياز آنان و ارزيابي صحيح و دقيق آنها است. آموزش و ارزيابي بايد به گونه‌اي طراحي گردد تا دانشجويان قادر باشند پس از فراعت از تحصيل، آموخته‌هاي دانشي و مهارتي خود را در محيط‌هاي كاري واقعي به كار بسته و توانايي انطباق خود با محيط كاري را داشته باشند. بنابراين، لازم است دانشجويان در محيط‌هاي واقعي يا مشابه كار آينده آموزش ديده و در شرايط واقعي كار و يا محيط‌هاي كاري شبيه‌سازي شده مورد ارزيابي قرار گيرند. شواهد علمي حاكي از آن است كه ارزيابي تيوريك دانشجويان به كمك آزمون‌هاي كتبي و يا شفاهي به تنهايي مشخص كننده مهارت‌ها و توانمندي‌هاي آنها نبوده و نيازمند روش‌هاي ديگري است تا امكان سنجش جامعي از دستيابي به اهداف آموزشي را فراهم سازد. بدين منظور پروفسور‌هاردن (Harden) و همكاران در دهه 1970 روش ارزيابي (OSCE)Objective Structured Clinical Examination را براي سنجش صلاحيت‌هاي باليني دانشجويان پزشكي طراحي كردند تا مهارت‌هاي باليني آنها به صورت مجزا در ايستگاه‌هاي از پيش تعيين شده و با سقف زماني مشخص مورد ارزيابي قرار گيرد(1). در شكل 1 كه به هرم ميلر(2) Miller)) معروف است روش‌هاي ارزيابي مناسب براي سطوح مختلف يادگيري نشان داده شده است. همان‌گونه كه در شكل ديده مي‌شود OSCE، به عنوان يك آزمون عيني ساختار يافته، روش مناسبي براي ارزيابي چگونگي انجام مهارت‌هاي فردي (Shows How) معرفي شده است. OSCE به عنوان يك آزمون ساختار يافته عيني براي بررسي عملكرد و مهارت‌هاي دانشجويان پزشكي سال‌هاست كه در سراسر دنيا و در ايران مورد استفاده قرار مي‌گيرد. روش فوق قابليت تطابق و اجرا در رشته‌هاي غيرباليني را نيز دارد. شريف و شادپور در سال 1371 روش مشابهي را با نام Objective Structured Field Education and Evaluation (OSFEE) طراحي و براي ارزيابي عملي مهارت‌هاي دانشجويان پزشكي در بخش بهداشت به كار بردند(3). علاوه بر اين، در سال 1378 تبريزي و همكاران روشObjective Structured Field Examination (OSFE) را براي ارزيابي عملي شايستگي‌ها و مهارت‌هاي دانش‌آموزان بهورزي در پايان دوره آموزشي آنها معرفي كردند. روش OSFE مي‌تواند براي ارزيابي توانمندي‌ها و مهارت‌هاي دانشجويان در دروس عملي يا كارآموزي رشته‌هاي مختلف تحصيلي مانند: مديريت خدمات بهداشتي درماني(4)، بهداشت خانواده، بهداشت محيط، بهداشت حرفه‌اي مورد استفاده قرار گيرد. هدف كلي: هدف كلي از OSFE سنجش صلاحيت‌ها و مهارت هاي دانشجويان با استفاده از معيارهاي مشابه و يكسان است كه در آن ممتحن دانشجو را موقع نشان دادن چگونگي انجام مهارت مشاهده و بر اساس چك‌ليست‌هاي از پيش طراحي شده ارزيابي مي‌كند.