اساس مولكولي اختلالات پراكسي‌زوم‌ها در نشانگان زلويگر

Molecular basis of proxysomal disorders in Zellweger syndrome

پراكسي‌زوم‌ها اندامك‌هايي هستند كه در همه سلول‌هاي يوكاريوتي، از مخمر تا انسان، حضور دارند. تقريباً 50 واكنش مختلف بيوشيميايي، شامل ساخت اسيدهاي صفراوي، كلسترول، فسفوليپيدهاي اتري (پلاسمينوژن‌ها)، اسيد دكوزاهگزا-انوييك و سوخت‌وساز برخي اسيدهاي چرب، به‌ويژه اسيدهاي چرب بسيار بلند زنجير (VLCFAs) در پراكسي‌زوم انجام مي‌شود. پروتيين‌هايي كه در عملكرد پراكسي‌زوم نقش دارند پروكسين نام دارند. حداقل 29 پروكسين جهت ورود پروتيين‌ها، تشكيل و تقسيم غشا پراكسي‌زوم ضروري هستند. تاكنون جهش در 13 ژن رمز‌كننده پروكسين‌ها مرتبط با بيماري‌هاي انساني شناسايي شده است. در حال حاضر بيماري‌هاي پراكسي‌زومي در سه گروه قرار مي‌گيرند: اختلالات تشكيل پراكسي‌زوم (PBDs)، اختلالات چند‌آنزيمي پراكسي‌زوم و اختلالات تك‌آنزيمي پراكسي‌زوم. بيماري رفسام دوران كودكي (IRD)، آدرنولكوديستروفي دوران نوزادي (NALD) و نشانگان زلويگر (ZS) انواع مختلفي از اختلالات مادرزادي هستند كه به عنوان بيماري‌هاي تشكيل پراكسي‌زوم شناخته مي‌شوند. مشخصه اين بيماري‌ها فقدان پر‌اكسيزوم‌هاي طبيعي در سلول‌هاي بدن است. اغلب اين اختلالات كشنده هستند. ما در اين مقاله وقايع مولكولي ايجاد‌كننده اين اختلالات را توصيف و روش‌هاي مولكولي رايج تشخيص اين اختلالات، مانند بررسي جهش‌ها و تعيين مشخصات فيبروبلاست‌هاي به‌دست آمده از بيماران را معرفي مي‌كنيم.