بررسي تاثير كاربرد سويه‌هاي همزيست ريزوبيومي و كود نيتروژن بر ميزان كلروفيل برگ، عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در سه رقم لوبيا (Phaseolus vulgaris L.)

Study the Rhizobium Strains Function on Yield & Yield Components, Chlorophyll and Seed Protein of Common Bean Cultivars (Phaseolus vulgaris L.)

به منظور بررسي تاثير سويه‌هاي مختلف ريزوبيومي شامل دو سويه 133، 116 و تركيب آنها (133 و 116) به همراه مصرف و عدم مصرف كود شيميايي نيتروژن (شاهد) بر روي خصوصيات زراعي و فيزيولوژيك سه رقم لوبيا شامل بهمن، درخشان و صياد آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران در سه تكرار در سال زراعي 1389 اجرا شد. صفات مورد بررسي شامل عملكرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، درصد پروتيين دانه، ميزان كلروفيل a و b و پروتيين برگ بودند. تيمار تلقيح باكتري با سويه 116 بيشترين مقدار عملكرد دانه (91/44 گرم در بوته) را توليد كرد. رقم بهمن با تلقيح تركيب دو سويه 133 + 116 بيشترين تعداد غلاف در بوته (9/57 غلاف در بوته) را نشان داد. رقم صياد با تيمار بدون تلقيح و تلقيح با سويه 116 به ترتيب با متوسط 07/28 و 05/28 درصد بيشترين مقدار پروتيين دانه را نسبت به ساير تركيبات تيماري توليد نمودند. با توجه به معني‌دار شدن اثرات متقابل ارقام لوبيا و تيمارهاي كاربرد ريزوبيوم براي تمامي صفات مورد بررسي، مقايسه ميانگين براي شناسايي بهترين تركيب تيمارها انجام گرفت، كه در حالت كلي رقم صياد با تلقيح سويه 116 بيشترين مقادير عملكرد اقتصادي و ساير صفات مرتبط را نشان داد و به عنوان بهترين تركيب بجاي استفاده از كود شيميايي نيتروژن مي‌تواند معرفي شود. يكي از شاخص‌هاي خوب براي تعيين وضعيت گياه از نظر ميزان تثبيت نيتروژن، ميزان پروتيين برگ است كه اين صفت در تيمارهايي كه حاوي كلروفيل برگ بالاتري بودند وضعيت مطلوب‌تري داشت. رقم درخشان توام با تلقيح سويه 116 به طور متوسط بيشترين مقدار پروتيين برگ (68/27 درصد) را نسبت به ساير تركيبات تيماري نشان داد، همچنين بيشترين مقادير كلروفيل ‌ a و b براي رقم درخشان با تلقيح سويه 133 مشاهده شد.

To study the including rhizobium treatment (strain numbers of 133, 116 & combination of them) along with 100% nitrogen fertilizer application and a check (no inoculation & no fertilizer) on certain agronomical and physiological traits of three common bean cultivars (viz. Bahman, Darkhshan & Sayiad) a field experiment was performed at research station of University of Tehran (Karaj-Iran) in 2010, using a randomized complete block design in a factorial arrangement with three replications. The characteristics such as seed yield, pods per plant, seeds per pod, 100 seed weight, seed protein percentage, chlorophyll a & b and leaf protein were measured. Inoculating rhizobium strain 116 produced the highest bean grain yield (44.9 g/Pl.). Bahman cv. with inoculating rhizobium strains of 133+116 gave the highest pods per plant (57.9 pods/pl.). Sayiad cv. with check (no inoculation) and inoculating rhizobium strains of 116 produced the highest seed protein percentage of 28.07 & 28.05% as compared to other treatments, respectively. Considering the significant interaction effect of bean cultivars and rhizobium treatment for all the characteristics, the mean comparison was used to determine the best treatment combinations. Overall, the combination of Sayiad cultivar with rhizobium strain of 116 showed the highest seed yield and traits, which could be as the best combination treatment for replacement of nitrogen fertilizer. A good key for presentation of plant performance in fixing nitrogen would be leaf protein content, for which the treatments with higher chlorophyll content had the best possible growth condition. The bean Darakhsan cv. treated with rhizobium strain of 116 produced the highest leaf protein (27.68%) as compared to other fertilizing treatments; similarly produced the highest chlorophyll content as it was treated with rhizobium strain of 133.