بررسي بازيابي خصوصيات فيزيكي خاك و استقرار تجديد حيات طبيعي در مسيرهاي چوبكشي

Study of the recovery soil physical properties and establishment of natural regeneration in skid trails (case study: Nav-e Asalem forests)

خصوصيات خاكي متاثر از حركت ماشين آلات در مسيرهاي چوبكشي و استقرار تجديد حيات و گونه هاي علفي در اين مسيرها پس از اتمام عمليات بهره برداري، فرصت مناسبي براي بررسي عكس العمل استقرار گونه هاي مختلف گياهي در برابر شرايط خاكي است. اين تحقيق در سري يك جنگل ناو اسالم انجام شده است. از ميان مسيرهاي چوبكشي موجود، مسيرهايي كه از زمان استفاده آنها به عنوان مسير چوبكشي حدود 10 سال مي گذشت، مورد بررسي قرار گرفت. در هر يك از اين مسيرها و در جنگل هاي هم جوار اين مسيرها (جنگل طبيعي)، نمونه هاي خاك و همين طور نوع و تعداد تجديد حيات استقراريافته برداشت شد. نتايج نشان داد كه بين مسيرهاي چوبكشي و جنگل طبيعي از نظر خصوصيات فيزيكي خاك مانند وزن مخصوص ظاهري، تخلخل، درصد رطوبت اشباع و بافت خاك، اختلاف معني داري وجود دارد. همچنين از نظر تجديدحيات طبيعي گونه هاي افرا شيردار، ممرز و توسكا، اختلاف معني داري بين مسيرهاي چوبكشي و جنگل طبيعي وجود دارد، در حالي كه تجديد حيات گونه هاي راش و افرا پلت در دو مكان مورد بررسي تفاوت معني داري را نشان ندادند. تجديدحيات توسكا به طور معني دار در مسيرهاي چوبكشي بيشتر از جنگل طبيعي است و تجديد حيات گونه افرا شيردار و ممرز در جنگل طبيعي بيش از مسير چوبكشي است. از بين خصوصيات فيزيكي اندازه گيري شده خاك، وزن مخصوص ظاهري، تخلخل و بافت خاك ارتباط معني داري با نوع و تعداد تجديد حيات مستقرشده در مسيرهاي چوبكشي و جنگل طبيعي دارند و از بين گونه هاي موجود نيز افرا شيردار بيشترين همبستگي را با خصوصيات فيزيكي خاك نشان داد. اين تحقيق نشان داد كه سرشت برخي از گونه هاي جنگلي به شكلي است كه تجديد حيات آنها به شدت تحت تاثير خصوصيات فيزيكي خاك هاست و برخي ديگر در اين ارتباط بي تفاوت هستند. اين موضوع مي تواند در كنار تعيين چگونگي عكس العمل گونه هاي جنگلي نسبت به خصوصيات فيزيكي خاك، در جنگل شناسي و مديريت توده هاي جنگلي، استفاده شود.

Soil properties affected by passing the machines in skid trails and establishment of natural regeneration and herbaceous palnts in these routes after the harvesting operation could be a suitable opportunity to study the reaction of different plant species to soil conditions. This study has been done in district 1 of Nav forest, Guilan/Iran. The skid trails where have been abandoned without traffic for 10 years were chosen among the available skid trail routes. Soil samples were taken and type and the number of natural regeneration in skid trials and adjacent forests (natural forests) wre recorded. The results showed that among soil physical properties, soil bulk density, porosity, saturation moisture percentage and soil texture differed significantly between skid trail routes and natural forest. The natural regeneration of cappadocia maple, hornbeam and alder showed significant difference between natural forest and skid trails routs, while natural regeneration of beech and Velvet maple did not show any significant differences. The regeneration of alder was significantly higher in skid trail routes compared to natural forests, but for hornbeam and maple this regeneration was better in natural forest. Among soil physical properties, bulk density, porosity and soil texture showed significant correlation with amount of natural regeneration and among tree species, cappadocia maple showed the higher correlation with soil physical properties. This study showed that the natural regeneration of some species is affected by soil physical properties. In addition to the determination of natural regeneration responses to soil physical properties, the results of this study could be used in silviculture and forest management.