معرفي اجتماع هاي گياهي منطقه حفاظت شده خيبوس و بررسي ارتباط آنها با خصوصيات فيزيوگرافي و تنوع زيستي گياهي

Introduction of Khybus plant communities and their relation to physiographical factors and plant biodiversity indices

هدف از اين مطالعه، شناسايي اجتماع هاي گياهي و بررسي رابطه آنها با برخي از عوامل فيزيوگرافي و شاخص‌هاي تنوع زيستي گياهي در منطقه حفاظت شده خيبوس است كه يكي از بهترين و بكرترين رويشگاه‌هاي شمشاد (Buxus hyrcana Pojark.) در جنگل‌هاي هيركاني محسوب مي‌شود. بدين منظور 65 قطعه نمونه به صورت سيستماتيك- انتخابي با ابعاد شبكه شناور 200 و 400 متري به مساحت 400 مترمربعي با توجه به اصل توده معرف در منطقه پياده شدند. در هر قطعه نمونه برخي خصوصيات فيزيوگرافي و تنوع زيستي گياهي اندازه‌گيري گرديد. پوشش گياهي منطقه با استفاده از تحليل TWINSPAN طبقه‌بندي و سپس اجتماع هاي گياهي منطقه مشخص شدكه حاصل نتايج، شكل گيري شش اجتماع گياهي بوده است. نتايج آناليز تجزيه واريانس نشان داد كه اجتماع هاي گياهي جنگل خيبوس از نظر خصوصيات ارتفاع از سطح دريا، شاخص شمال‌گرايي، شيب، غناي گونه‌اي و يكنواختي پيلو از يكديگر متمايز مي‌باشند. با استفاده از آناليز DCA و بر مبناي مقادير درصد تاج پوشش گونه‌هاي شاخص، نخست رسته‌بندي اجتماع هاي گياهي منطقه به عمل آمده و سپس بر مبناي مقادير ارزش قطعات نمونه دو محور اول، كه تقريبا 5/25 درصد از سهم واريانس پوشش گياهي منطقه را تبيين مي‌كنند، همبستگي عوامل محيطي و شاخص‌هاي تنوع زيستي گياهي با اجتماع هاي گياهي منطقه تعيين گرديد. نمايش اجتماع هاي در تحليل رسته‌بندي DCA نشان داد كه قطعات نمونه و گونه‌هاي معرف هر يك از اجتماع هاي گياهي منطقه حاشيه مخصوص به خود را داشته و از يكديگر متمايز مي‌باشند. نتايج همبستگي مقادير عوامل محيطي با محورهاي رسته‌بندي نشان مي‌دهد كه متغير‌هاي ارتفاع از سطح دريا، شمال‌گرايي، غنا، تنوع گونه‌اي شانون- وينر و يكنواختي پيلو با محور اول و شيب دامنه با محور دوم همبستگي‌هاي معني‌داري را دارند.

The main objective of this study was identifying Box trees (Buxus hyrcana Pojark.) communities and survey of their relationships to some physiographic attributes and plant biodiversity indices in Khybus Protected Area which is one of the best and most virgin Habitats of Box trees in Hyrcanian forest. The field data were obtained in 65 sample releves in a systematic- selective design (200 × 400 meter) by consideration Braun- Blanquet indicator stands concept. Physiographic attributes and plant biodiversity indices were also recorded in each releve. Vegetation data were analyzed using TWINSPAN. The data were classified into six plant communities. The results of ANOVA showed that these plant communities reflected underlying differences in altitude, northness, slope, richness and pielou evenness. Then Plant communities were ordinated using DCA from basis of diagnostic plant species percentage cover and the correspondence scores of the two first axes, which have explained the 25.5% of total variation changes in floristic data. The correlation between plant communities with environmental factors and plant biodiversity indices were determined by Pearson correlation coefficient. The DCA ordination showed that each plant community has its own range and are separately distributed. Also the first DCA axis was associated with the altitude, northness, richness, Shannon- wiener diversity and Pielou evenness among the communities, while the second one showed significant correlation with the slope gradient among the communities