ارزيابي كمي و مالي توليد و برداشت محصولات غيرچوبي جنگل‌هاي ارسباران (زغال اخته (Cornus mas

Quantitative and financial evaluation of cornelian cherry (Cornus mas) collecting in Arasbaran forests

در اقتصاد روستايي و معيشتي، نقش و سهم محصولات غيرچوبي جنگل در زندگي روزمره و رفاه مردم به خاطر تنوع زياد بسيار مهم است. اين پژوهش به ارزيابي كمي و مالي توليد و برداشت محصول غيرچوبي عمده (زغال اخته) جنگل‌هاي سامان عرفي روستاي كلاله عليا پرداخته است. داده هاي پژوهش با استفاده از ابزارهاي پرسشنامه و مشاهدهاي مستقيم جمع آوري گرديد. جهت تجزيه و تحليل داده ها از شاخص هاي كمي توليد و برداشت و نيز شاخص هاي ارزيابي مالي مانند درآمد خالص‏، سهم درآمد حاصل از برداشت ميوه از درآمد كل سالانه خانوار‏ و ارزش افزوده بهره گرفته شد. نتايج نشان داد كه ميزان كل ميوه توليدي در جنگل‌هاي سامان عرفي اين روستا برابر با 41791 كيلوگرم و ميانگين توليد در هكتار زغال اخته، 1194 كيلوگرم در هكتار مي‌باشد. كل و ميانگين ميوه برداشت شده توسط خانوار در يك دوره يك ماهه برداشت در تابستان 1386 به ترتيب برابر با 2054 و 64 كيلوگرم مي باشد كه از اين ميزان 18 درصد به خود مصرفي تعلق مي گيرد و مابقي بصورت فرآوري شده (ميوه خشك) به فروش مي رسد. بر اين اساس، ميانگين درآمد خالص هر خانوار از محل برداشت ميوه زغال اخته، در يك دوره برداشت حدود 946 هزار ريال مي باشد. متوسط سهم درآمد حاصل از برداشت ميوه در دوره برداشت نسبت به درآمد كل سالانه، 85/3 درصد برآورد گرديد. اين بررسي نشان داد كه ميانگين ارزش افزوده حاصل از فرآوري هر كيلو ميوه خام در سال 1386، سه برابر ارزش افزوده برداشت ميوه خام مي باشد. بر اين اساس، ارزش افزوده حاصل از فراوري ميوه 77 درصد ارزش افزوده كل را تشكيل مي دهد. با اين وجود‏، ميزان برداشت مردم محلي از اين گونه 2054 كيلوگرم يعني تنها حدود 5 درصد از ميزان توليد را تشكيل مي دهد.

In subsistence and rural economies, the role and contributions of Non wood forest products in the daily life and welfare of people are crucial because of their richness of variety. At this study, the main non-wood product (Cornus mas) of forests belongs to Kalaleh village was examined. Research data were collected using census of the rural households, questionnaires and direct observation. This research assessed the amount of production and harvest and the indicators of the financial evaluation such as net income, share of income from annual harvest of total annual household income and value added. Results showed that total fruit production and average production per hectare were 41791 kg and 1194 kg, respectively. Total and average harvested fruit per month by household were estimated about 2054 and 64 kg, respectively, which 18 percent consumed by themselves and the remainder, are sold after processing (dried fruit). Therefore, the average net income per household in a period of harvest was about 95.4 $ in the summer of 2008. The average share of income from fruit harvest to the annual total income was estimated 3.85 percent. This study showed that the average value added resulting from processing of raw fruit was 3 times higher than the value of raw fruit. Therefore, Value-added of the processed fruit includes 77 percent of the total value added. However, the amount of harvest by the local people was about 2054 kg (i.e. 5 percent of the total forest production).