منحني كميت - شدت پتاسيم (Q/I) براي دو خاك و تاثير زيوليت بر آن

Potassium quantity – intensity (Q/I) curves for two soils as affected by Zeolite additions

پتاسيم فراوان ترين عنصر غذايي موجود در افق سطحي خاك با مواد آلي بالا مي باشد كه علاوه بر وظايف فيزيولوژيكي بسيار مهمي كه در گياه به عهده دارد، در بهبود كيفيت محصولات كشاورزي نيز جايگاه ويژه اي را به خود اختصاص داده است. در ارزيابي قابليت استفاده پتاسيم خاك و مديريت مصرف كود، منحني هاي كميت - شدت (Q/I) اطلاعات مفيدي ارايه مي كنند. اين بررسي جهت تعيين رابطه كميت - شدت پتاسيم Q/I وبدست آوردن پارامترهايي مانند پتاسيم به سهولت قابل تبادل(Ko ?)، پتاسيم به سختي قابل تبادل (KX)، نسبت فعاليت پتاسيم (ARK)، نسبت فعاليت پتاسيم در حال تعادل (ARKe) و ظرفيت بالقوه بافري (PBCk) در خاكي با رس غالب ايلايت و تاثير اختلاط زيوليت با خاك بر اين پارامترها در مقايسه با خاكي با خصوصيات مشابه و رس غالب كايولينايت بود. نمونه هاي خاك از 30-0 سانتي متر خاك پرديس گرگان و لورك اصفهان تهيه گرديد. بافت، ظرفيت تبادل كاتيوني و پتاسيم قابل عصاره گيري اين دو خاك مشابه و ميزان رس ايلايت در خاك پرديس غالب بود. زيوليت با شدت بالاي پتاسيم در محلول خاك ها موجب افزايش ظرفيت بالقوه بافري گرديد. با شدت هاي كمتر از 0/001(mol-1)0/5/meq.100g-1) در محلول خاك با رس غالب ايلايت، پتاسيم موجود در مكان هاي غير اختصاصي در زيوليت ممكن است پتاسيم مصرف شده از محلول خاك را با سرعت بيشتري بافر نمايد. انتظار همبستگي بين پتاسيم قابل جذب گياه و ظرفيت بالقوه بافري پتاسيم (PBCk) در خاك پرديس وجود ندارد (در اين خاك بين پتاسيم قابل جذب گياه و پتاسيم قابل عصاره گيري با استات آمونيوم همبستگي وجود نداشت). ولي ممكن است مابين جذب ريشه اي پتاسيم و پتاسيم به سهولت قابل تبادل (Ko ?) و يا نسبت فعاليت پتاسيم در حال تعادل (ARKe) همبستگي وجود داشته باشد كه بررسي آن نيازمند كارهاي بعدي تحقيقاتي است.

Potassium is one of the most plentiful nutrients in the soil surface with important physiological roles in plant, improving their quality. Quantity-intensity (Q/I) relationships present beneficial information when assessing plant potassium availability and fertilizer application management. The objective of this research was to determine the K Q/I relationships and their related parameters; labile K (?Ko), slowly exchangeable K (KX), potassium activity ratio (ARK), potassium activity ratio at equilibrium (ARke) and potassium buffering capacity (PBCk) for two different soils as are affected by zeolite additions. Soil samples with illite and kaolinite prevailing in their clay fraction obtained respectively from 0-30 cm depths of Rahmat Abad series (Gorgan University-Pardis) and Lavark (Isfahan). Texture, cation exchang capacity (CEC) and K (using 1 M NH4OAc) were same for both soils. Zeolite increased PBCk with high K intensities in soil solution. With ARke less than (mol-1)0.5/(meq.100g-1) 0.001 in a soil with illite prevailing in clay fraction, K from non specific sites in zeolite may increase buffering rate for plant roots K uptake. For plant potassium uptake in Pardis (no correlation with NH4-OAc extractable potassium), no correlation is expected with potassium buffering capacity (PBCk) but there might be a correlation with potassium activity ratio at equilibrium (ARke) or labile K (?Ko) which needs further investigation.