"مكان" و"خلا " از ديدگاه ابوعلي سينا و ابوالبركات بغدادي

مكان فضايي است كه جسم در آن قرار مي گيرد و خلا حالتي است كه اين فضا از هر گونه ماده فيزيكي خالي مي شود. امروزه اين دو مفهوم تقريباً بديهي انگاشته مي شوند، اگرچه در دانش جديد نيز اين هماني قطعي ميان دو مفهوم مكان و فضا وجود ندارد، اولي به جسم برمي گردد و دومي به محيط آن. به طور كلي دو تلقي از مكان وجود داشته است مكان به عنوان سطح خارجي جسم و مكان به عنوان ابعاد سه گانه فضايي كه جسم در آن واقع مي شود. ارسطو مكان را سطح داخلي جسم حاوي و يا سطح خارجي جسم محوي دانسته است. ابن سينا درصدد اثبات اين نظر است كه مكان هيولا، صورت بعد يا خلا نيست؛ بنابراين نهايت سطح ياد شده است. او براي تثبيت اين مفهوم، با انواع دلايل به رد خلا اقدام مي كند. ابوالبركات بغدادي مي گويد كه به همان دلايلي كه مكان مي-تواند سطح باشد حجم نيز مي تواند باشد، بنابراين مكان همه حجمي است كه جسم درآن واقع مي شود. به نظر مي رسد در اين ميان ابن سينا و ابوالبركات هر يك نماينده يكي از دو تلقي از مكان هستند در مورد خلا نيز كه ابن سينا آن را ناممكن مي شمارد ابوالبركات به تفصيل نظر او را رد مي كند و درصدد اثبات امكان خلا است.