مقايسه ديدگاه ابن‌سينا و ملاصدرا در تبيين موضوع فلسفه و رابطه آن با مسايل فلسفي

نظر به اينكه علم بودن يك علم مرهون انسجام مسايل و انسجام مسايل در گرو عاملي وحدت آفرين است؛ اغلب حكما اين عامل وحدت-آفرين را موضوع علم مي‌خوانند. پرسش اصلي مقاله حاضر تبيين رابطه موضوع و مسايل فلسفي طبق ديدگاه ابن سينا و ملاصدراست. چنان كه در منطق آمده، موضوع هر علم چيزي است كه در آن علم از عوارض ذاتي آن بحث مي‌شود؛ به‌تعبير ديگر محمولات هرعلم و مسايل آن از عوارض ذاتي آن است، لذا بين موضوع هر علم و مسايل آن رابطه تنگاتنگي برقرار است. طبق ديدگاه ابن‌سينا و ملاصدرا، موضوع فلسفه - در مقام تعريف- «موجود بما هو موجود» است و مسايل آن نيز از عوارض ذاتي وجودند، اما تطبيق قواعد منطقي علم‌شناسي بر همه آنچه به عنوان مسايل فلسفي مطرح است، بسيار چالش برانگيز است؛ چرا كه در مقام تعريف، مسايل فلسفه بايد از عوارض ذاتي «موجود بما هو موجود» باشند، اما در مقام تحقق به مشكل برخورده و به نظر مي‌رسد در برخي از مسايل فلسفي اين نكته رعايت نشده است؛ لذا شكافي ميان مقام تعريف و مقام تحقق فلسفه، به وجود مي‌آيد كه بايد براي پر كردن اين شكاف و رسيدن به فهمي دقيق از موضوع فلسفه و مسايل مطرح شده در آن و چگونگي هماهنگي ميان موضوع و مسايل آن تلاش هايي انجام شود.