فرهنگ ديني در نظام حمل و نقل و مسافرت هاي مردم عادي ايران در عصر صفويه- قاجاريه

Religious Culture in the Transportation and Travel System of Ordinary People in the Safavid-Qajarid Period

نقش و ميزان و كيفيت حضور و بروز عناصر و مولفههاي ديني و بهويژه مذهبي در تنظيم و ساماندهي، تغيير جهت و ايجاد تغييرات ساختاري، در برنامههاي مسافرتي و نظام جابهجايي مكاني و تجربههاي طي مسافت در زندگي روزانه مردم و يا اساسآ پديد آوردن انگيزههاي جديد يا ايجاد برنامهها و آيينهاي تازه در اين زمينه، در ايران عصر صفويهـ قاجاريه در مقاله حاضر مورد بررسي قرار گرفته و نشان داده شده است كه بسياري از اجزاي تشكيلدهنده نظام مسافرت و حمل و نقل در اين دوران ــ اعم از مولفههاي معنوي و خردهفرهنگي چون انگيزهها، انتخاب زمان، آيينهاي رايج و نيز اجزا و مولفههاي مادي همچون وسايط حمل و نقل و تسهيلات مسافرتي ــ در حد قابل ملاحظهاي در چارچوب آموزههاي ديني و مذهبي شكل گرفته يا دستكم تغييراتي حاصل كردهاند. اطلاعات و گزارههاي اين مقاله عمدتآ ناظر به زندگي روزانه مردم عادي ايران در اين دورههاست.

This article investigates the role and quality of religious (Islamic) elements and specially Shiʹite teachings in regulation, orientation, structural changes in system of transport and travels and generally in local transfer and traveling experiences in Iranian everyday life or basically in origination of new motivations or new directions in the field in Safavid- Qajarid period Iran have been studied in this article and it has been shown that a great part of shaping components of Iranian transport and travel system in this era- including spiritual and sub- cultural components such as motivations, choosing the suitable time, popular rituals, and also material elements such as transport means and travel facilities- considerably have been originated in the framework of religious teachings or influenced by these teachings.