كاني شناسي، زمين شيمي و كاربرد رس ها در سازندهاي رازك و ميشان در پاره اي از بيرون زدگي هاي اطراف شهرستان شيراز

Mineralogy, geochemistry and application of clays of Razak and Mishan Formations

سازندهاي رازك و ميشان (ميوسن پيشين تا ميوسن مياني) در مناطق پل كوار و زنجيران در جنوب و جنوب غرب فارس و در كمربند چين خورده ي زاگرس بررسي شدند. كاني هاي اصلي عبارتند از ايليت- موسكويت، كلريت، كلسيت، كوارتز و كاني هاي فرعي آلبيت و پالي گورسكيت. از نظر ژيوشيمي مقادير MgO و CaO بالاتر و مقادير SiO2، Al2O3، Fe2O3، Na2O وK2O كمتر از نمونه هاي استاندارد NASC، PAAS وUC را نشان مي دهد. الگوي REE بهنجار شده با كندريت و شيل هاي آركين آمريكاي شمالي غني شدگي LREE نسبت به HREE بدون بيهنجاري Eu دارند. نسبت La/Sc، Ba/Sc ،Ba/Co بالا و نسبت Th/Sc ، Th/Cr ، La/Cr پايين نشان دهنده خاستگاه دوگانه ي اين رسوب ها از سنگ هاي مافيك و فلسيك است. سنگ مادر اين دو سازند براساس نمودار TiO2/Al2O3 گرانيت/ ريوليت- بازالت است. پايين بودن مقادير شاخص دگرساني و شاخص هوازدگي و نيز بالا بودن ميزان Sr نشان دهنده ي هوازدگي كم تا متوسط سنگ خاستگاه است. پايين بودن CEC نمونه هاي دو سازند؛ وجود ايليت، كلريت، پالي گورسكيت و عدم حضور يا مقدار بسيار پايين ورميكوليت و مونت موريلونيت را توجيه مي كند. حدود آتربرگ نمونه هاي سازند رازك و ميشان كم تا متوسط است (بين10- 16 ). تركيب شيميايي، كاني شناسي و پاره اي از آزمايش هاي سراميكي نشان دهنده ي استفاده كاربردي رسوب هاي اين دو سازند در ساخت آجر، كاشي سراميكي و سفالينه هاست.

Razak and Mishan Formations (Early to Middle Mioceneage) in Polkavar and Zanjiran areas located in south and southwest of Fars Province in the Zagros foldbelt. Major minerals are illite/muscovite, chlorite, calcite, quartz and minor minerals are albite, and palygorskite. Analyses of whole rock chemistry show high amounts of CaO, MgO and low SiO2, Al2O3, Fe2O3, K2O, Na2O contents compared to NASC (North American Shale Composits), PAAS (Post Arcean Austeralian Shale), and UC (Upper Crust). The pattern of chondrite/NASC-normalized rare earth elements of samples indicates enrichments of LREE related to HREE with no anomaly of Eu. Samples have high La/Sc, Ba/Sc, Ba/Co ratios and low Th/Sc, Th/Cr, La/Cr ratios, which gives indications of felsic origin with some contribution of basic rocks. The TiO2/Al2O3 plot could be further evidences of granite/rhyolite + basalt original rocks. The low intense of weathering of source rocks was evaluated by low CIA, low CIW and high contents of Sr and Ca. Low CEC of these samples show illite, chlorite, and palygorskite and very low amount or absences of vermiculite and montmorilonite. Atterberg limitations are low to intermediate between 10-16. Final conclusion of these investigation indicate the potential usage of these sediments for brick, tile ceramic and earthenwares.