اثرتراكم و زمان مصرف نيتروژن بر خصوصيات مورفولوژيكي، مراحل فنولوژيكي،عملكرد و اجزاي عملكرد سياه‌دانه (Nigella sativa )

Effect of Plant Density and Time of Nitrogen Application on Morphological, Phenological Characteristics, Yield and Yield Components of Black Cumin (Nigella sativa L.)

به منظور ارزيابي اثرات تراكم و زمان مصرف كود نيتروژنه بر خصوصيات مورفولوژيكي، مراحل فنولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد در گياه سيا‌ه‌دانه آزمايشي مزرعه اي به صورت كرتهاي خرد شده با طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي در شهرستان چناران در سال 1384انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل تراكم كشت (250،150و350 بوته در متر مربع) و زمان مصرف كود نيتروژنه (1- شاهد يا عدم مصرف، 2- مصرف كود در 6-4 برگي يك ماه پس از كاشت، 3- مصرف در شروع غنچه دهي، 4- مصرف در گلدهي كامل بود. در اين بررسي، كود نيتروژنه از منبع كود نيتروژنه به مقدار 40 كيلوگرم در هكتار به صورت سرك در زمانهاي ذكر شده استفاده گرديد. صفات مورد مطالعه شامل تعداد شاخه جانبي در هر بوته، فاصله اولين شاخه جانبي از سطح زمين، ارتفاع بوته، متوسط تعداد كپسول در هر شاخه، وزن كپسول، وزن دانه در هر كپسول، تعداد كپسول در هر بوته، تعداد دانه در هر خانه كپسول و عملكرد دانه در هكتار و بررسي مراحل رشد فنولوژيكي بود. اثر زمان مصرف كود نيتروژنه روي تعداد كپسول در هر بوته، وزن كپسول و تعداد شاخه جانبي در سطح 5% و تعداد دانه در هر خانه كپسول در سطح 1% معني دار شد، اما روي وزن دانه در كپسول، ارتفاع بوته، فاصله اولين شاخه جانبي از سطح زمين و متوسط تعداد كپسول در هر شاخه وعملكرد دانه تاثيري نداشت. اثر تراكم روي وزن دانه در كپسول در سطح 5% وفاصله اولين شاخه جانبي از سطح زمين و عملكرد دانه در هكتاردر سطح1% معني دار شد. تراكم 250 بوته در متر مربع و مصرف نيتروژن در زمان يك ماه پس از كاشت با 588 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد را در اين منطقه توليد كرد.

In order to study the effect of density and time of nitrogen application on morphological, phenological characteristics, yield and yield components of black cumin (Nigella sativa L) a field experiment was conducted at Chenaran in Khorasan Razavi Province in 2005 growing season. Three nitrogen fertilizer (Urea) application times (1- control 2- at 4-6 leaves stage 3-preblooming 4-complete flowering) and three plant densities (150, 250, 350 plant m-²) were compared in a split plot based on complete randomized block design with three replications. Studied components were stem branch, capsule weight, seed weight/capsule weight, ratio number of capsules per plant, number of seeds in each part of capsule and phenological characteristics. Results showed that nitrogen fertilizer application times had significant effects on number of capsules per plant, capsule weight, stem branch, number of seeds in each part of capsule. Densities had significant effects on capsule weight, seed yield and distance of the first branch from soil surface. Results showed that 250 plant m-² and nitrogen application at 4-6 leaves stage had the highest seed yield (588 kg/ha) in this region.