بررسي تاثير نوع كود و كنترل علفهاي هرز بر خصوصيات كمي و كيفي گياه كلپوره(Teucrium polium)

Investigation of the Effect of Nutrient Resources and Weed Control on Qualitative and Quantitative Criteria of Cat Tyme (Teucrium polium)

به منظور بررسي اثر نوع منبع تغذيه اي و مديريت علفهاي هرز بر خصوصيات كمي و كيفي گياه كلپوره آزمايشي به صورت كرتهاي خرد شده بر پايه طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فروسي مشهد در دو سال هاي زراعي 87-1386 و 88-1387 انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي عبارت بودند از منابع تغذيه اي مختلف شامل كود دامي (10 تن در هكتار)، كود شيميايي (معادل عناصر غذايي پر مصرف موجود در كود دامي)، كود بيولوژيك نيتروكسين (4 ليتر در هكتار)، كود دامي (10 تن در هكتار) همراه با كود شيميايي(معادل عناصر غذايي پر مصرف موجود در كود دامي) ، كود نيتروكسين(4 ليتر در هكتار) همراه با كود دامي (10 تن در هكتار) و شاهد(عدم مصرف كود) در شرايط حضور و عدم حضور علف هاي هرز. تيمار حضور و عدم حضور علفهاي هرز در كرتهاي اصلي و تيمار نوع منبع تغذيه اي در كرتهاي فرعي قرار گرفت. در سال زراعي اول ، تيمار كود دامي+شيميايي در شرايط حضور علفهاي هرز داراي بيشترين ارتفاع (3/26 سانتيمتر) بود و تيمار كود دامي+نيتروكسين در شرايط حضور علف هرز، كمترين ارتفاع (8/14 سانتيمتر) را داشت. نتايج نشان داد كه در سال اول بررسي، بين تيمارهاي مختلف از نظر تعداد شاخساره و قطر تاج كلپوره، اختلاف معني داري وجود نداشت. اما در سال دوم آزمايش، اثر نوع منبع تغذيه اي و مديريت علف هاي هرز بر تعداد شاخساره و قطر تاج از نظر آماري معني دار بود. بيشترين و كمترين تعداد شاخساره در بوته به ترتيب در تيمارهاي كود دامي+ شيميايي موجود در شرايط عاري از علف هرز با 5/88 و عدم كاربرد كود در شرايط حضور علف هاي هرز با 2/38 شاخساره در بوته بدست آمد. بيشترين قطر تاج نيز در تيمار كود دامي در شرايط عاري از علف هرز به ميزان 04/48 سانتيمتر و كمترين آن در شاهد (عدم كاربرد كود) در شرايط عاري از علف هرز به ميزان 6/28 سانتيمتر مشاهده شد. در سال زراعي اول، بيشترين عملكرد برگ و سرشاخه گلدار در تيمار تغذيه اي تلفيقي دامي+شيميايي در شرايط عدم حضور علفهاي هرز به ميزان 2889 كيلوگرم در هكتار مشاهده شد. در سال زراعي دوم نيز بيشترين ميزان عملكرد، به تيمار كود بيولوژيك نيتروكسين در شرايط عدم حضور علفهاي هرز (3261 كيلوگرم در هكتار) اختصاص يافت. بيشترين درصد و عملكرد اسانس در سال زراعي اول به ترتيب مربوط به تيمار كود شيميايي در شرايط عدم حضور علفهاي هرز (185/0) و تيمار كود دامي+شيميايي در شرايط عدم حضور علفهاي هرز (533/55 گرم در متر مربع) بود. در سال زراعي دوم نيز بيشترين درصد (253/0) و عملكرد اسانس (088/79 گرم در متر مربع) در تيمار نيتروكسين در شرايط عدم حضور علفهاي هرز مشاهده شد.

In order to investigate the effects of nutrient resources and weed management on qualitative and quantitative criteria of cat tyme (Teucrium polium), an experiment was conducted as split plot based on a complete randomized block design with 3 replications at the agricultural research station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during the years 2008 and 2009. Treatments included different nutrient resources: manure fertilizer (10 ton/ha), chemical fertilizer (based on the amount of macro elements existing in manure fertilizer), Nitroxin biological fertilizer (4 l/ha), Manure fertilizer (10 ton/ha) plus chemical fertilizer (based on the amount of macro elements existing in manure fertilizer), Nitroxin biological fertilizer (4 l/ha) plus manure fertilizer (10 ton/ha) and control (no fertilizer) under weed infested and weed free conditions. Weed management was located in main plots and nutrient resource in sub plots. In the first year, the highest height of plant was observed in manure + chemical fertilizer treatment (26.3 cm) and the lowest in manure + Nitroxin fertilizer treatment (14.8 cm). The results indicated that there was not significant different between treatments for shoot and crown diameter of cat tyme, in the first year. But in the second year, type of nutrient resource and weed management affected shoot and diameter significantly. The highest and the lowest shoot number was observed in manure+chemical fertilizer under weed free condition (88.5) and control under weed infested condition (38.2), respectively. The highest and the lowest diameter of Teucrium polium were obtained in manure fertilizer (48.4cm) and control (28.6 cm) under weed free condition treatments, respectively. In the first year, the highest of leaf and flower dry matter was observed in manure+chemical fertilizer treatment under weed free condition with 2889 kg/ha. In second year, maximum yield was obtained in Nitroxin biological fertilizer under weed free condition (3261 kg/ha). In the first year, the maximum percentage and yield of essential oil was obtained in chemical fertilizer and manure+Nitroxin treatments under weed free condition. In the second year, the highest essential oil percentage was observed in plants treated with Nitroxin and manure+chemical fertilizer under weed infested condition.