پديد آورندگان :
كافي، محمد نويسنده استاد Kafi, M. , رضوان بيدختي، شهرام نويسنده , , سنجاني، سارا نويسنده ,
چكيده فارسي :
موسير (Allium altissimum Regel) يكي از گونه هاي دارويي و صنعتي مهم Allium در ايران مي باشد كه از رويشگاههاي طبيعي استحصال و تاكنون در زمينه توليد زراعي اين گياه اطلاعاتي وجود ندارد. اين تحقيق به منظور تعيين تاريخ كاشت و تراكم مطلوب درگياه موسير در قالب كرت هاي خرد شده با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. كرت هاي اصلي شامل تاريخ هاي كاشت در 4 سطح (بصورت كشت هاي پاييزه و بهاره) و كرت هاي فرعي شامل تراكم هاي بوته در 4 سطح بودند. تاريخ هاي مختلف كاشت شامل: كاشت در 25 مهر ماه، كاشت در 25 آبان ماه، كاشت در اول اسفند ماه و 25 اسفند ماه و تراكم هاي مختلف شامل: 6 بوته، 10 بوته، 14 بوته و 18 بوته در مترمربع بودند. نتايج بدست آمده نشان داد كه درصد توليد پيازهاي دختري، قطر و وزن پياز دختري در هر بوته، قطر و وزن پياز هاي مادري در هر بوته، تعداد دانه، وزن هزار دانه، تعداد كپسول در بوته، ارتفاع بوته، وزن خشك اندام هاي هوايي، عملكرد پياز (وزن تر و خشك) و عملكرد دانه تحت تاثير تيمارهاي مورد آزمايش قرار گرفتند. كمترين عملكرد پياز (وزن تر)(4/110 گرم در متر مربع) به تاريخ كاشت چهارم (25 اسفند) و تراكم 6 بوته در متر مربع و بيشترين عملكرد (8/594 گرم در متر مربع) به تاريخ كاشت اول (25 مهرماه) و تراكم 18 بوته در متر مربع تعلق داشت. بيشترين عملكرد دانه (09/25 گرم در متر مربع) به تاريخ كاشت اول (25 مهرماه) و تراكم 14 بوته در متر مربع و كمترين عملكرد دانه (46/3 گرم در متر مربع) به تاريخ كاشت چهارم (25 اسفند) و تراكم 6 بوته در متر مربع تعلق داشت. ضرايب همبستگي نشان داد كه بين عملكرد پياز(وزن تر) و وزن پياز هاي مادري، تعداد پياز مادري در بوته، تعداد دانه، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، ارتفاع، وزن خشك اندام هاي هوايي، همبستگي مثبت و معني داري وجود دارد. بطور كلي به نظر مي رسد در شرايط آب و هوايي مشهد كاشت موسير در 25 مهرماه با تراكم 18 بوته در متر مربع براي توليد پياز و تراكم 14 بوته در متر مربع براي توليد دانه عملكرد مطلوبي را توليد خواهد كرد. در جهت افزايش عملكرد تحقيقات بيشتري نياز است.
چكيده لاتين :
Persian shallot (Moseer) belongs to Alliaceae family, is a perennial medicinal and industrial edible alliums in Iran. Very little information is available about different aspects of this species particularly on its agronomical production. In order to determine optimum sowing date and plant density in Persian shallot, an experiment was conducted as split plot based on complete randomized block design with 3 replications at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during 2009 and 2010. Main plots included different sowing dates (17Oct, 16Nov, 20Feb, 16Mar) and sub plots included different plant densities (6, 10, 14, 18 plant m-2). The results showed that there was a significant effect of sowing date, plant density and their interaction of bulblet production, bulblet weight and diameter, bulb weight and diameter, capsule number per inflorescence, seed number per umbrella, seed weight, seed yield, bulb yield (bulb dry and fresh weight), total dry mater and height. The highest bulb yield was obtained in first sowing date (17Oct) belonged to density of 18 plant m-2 and the lowest bulb yield was obtained in fourth sowing date (16Mar) belonged to density of 6 plant m-2. The highest seed yield was obtained in first sowing date (17Oct) belonged to density 14 plant m-2. The results of simple correlation analysis indicated a significant positive association between bulb yield (fresh), bulb weight, number of seed, weight of 1000 seeds, seed yield and height. Based on the results of this study, the optimum sowing date and plant density for bulb production is 17Oct and the best density is 18 plantm-2 and for seed production the best sowing date is 17Oct and the best density is14 plant m-2 in Mashhad climate conditions.
