ارزيابي نفوذ آب شور درياچه اروميه به آب خوان ساحلي ميان دشت قالقاچي

Evaluation of seawater intrusion of Urmia Lake into the Ghalghache coastal aquifer

چكيده 1 كاهش بارندگي، افت سطح آب هاي زيرزميني و برداشت بي رويه از منابع محدود آب هاي زيرزميني منطقه باعث كاهش آب دهي م نابع، نفوذ آب شور به داخل آب خوان و تغيير كيفيت آب ها گرديده است . هدف از اين مطالعه بررسي هاي هيدروژيوشيميايي ، ارزيابي نفوذ آب شور به سفره ساحلي و مشخص كردن فرآيندهاي هيدروژيوشيميايي غالب در آب خوان قالقاچي مي باشد كه براي و غلظت آنيون و كاتيون هاي اصلي موجود در آب هاي EC و pH اين منظور پارامتر هايي مانند زيرزميني منطقه مربوط به ارديبهشت ماه و شهريور ماه 1385 تعيين و سپس ارزيابي نفوذ آب شور درياچه به سفره آب زيرزميني منطقه از طريق داده هاي هيدروژيوشيميايي، نسبت هاي مختلف يوني و محاسبه انديكس ها صورت گرفت . بررسي ها نشان مي دهد كه تيپ آب هاي منطقه به طور عمده كربناته كلسيك و كلرو كلسيك مي باشد و هرچه به نوار ساحلي نزديك تر مي شويم تيپ آب در اثر نفوذ آب شور كلرو سديك مي گردد. غلظت و تركيب يون هاي اصلي نشان دهنده نفوذ آب شور درياچه به سفره به عنوان يك ردياب ساده و مناسب نشان EC و مقدار Cl- ساحلي بوده به طوري كه مقا يسه غلظت و Na/Cl مي دهد كه بين اين دو پارامتر ارتباط مثبتي وجود دارد . پايين بودن مقدار نسبت مولي 4 /Cl آب هاي منطقه، از نسبت آب درياچه نشان دهنده نفوذ آب شور بوده كه با افزايش ميزان SO كلرايد موجود در آب هاي زيرزميني منطقه، تركيب اين آب ها به تركيب آب درياچه نزديك تر مي شود . nosrataghazadeh@yahoo. نتايج به دست آمده از مطالعات هيدروژيوشيميايي از طريق مقايسه غلظت يون ها نسبت به غلظت براي كاتيون هاي آب هاي زيرزميني (?) محاسبه انحراف يوني ،(SI) كلرايد، شاخص اشباع شدگي نزديك نوار ساحلي نشان مي دهد كه اين آب ها نسبت به كاني هاي كربناته فوق اشباع و براي كاني هاي سولفاته تحت اشباع بوده و انحراف يوني براي سديم به طور عمده منفي و براي كلسيم و منيزيم مثبت مي باشد. پايين بودن موقعيت اين نمون ه ها نسبت به خط تيوريك اختلاط آب شور و شيرين نشان مي دهد كه نفوذ آب شور دريا چه اروميه به سفره آب شيرين ساحلي قالقاچي باعث شكل گيري فرآيند هيدروژيوشيميايي تعويض يوني معكوس گرديد كه اين فرآيند عاملي در جهت كنترل تركيب شيميايي آب هاي زيرزميني منطقه شده است. واژ ههاي كليدي: آب خوان قالقاچي، هيدروژيوشيميايي، نسبت هاي يوني، نفوذ آب شور، درياچه اروميه

Abstract1 The uncontrolled groundwater extraction, low precipitation and falling water table depth cause a modification of natural flow systems and induce seawater intrusion from the coast finally resulting in the groundwater quality deterioration. The principal aim of this study is to determine the extent of seawater intrusion in the aquifer, characterize the hydrochemistry of the Ghalghachi aquifer, and identifying the main processes that occur in the system. In order to achieve this aim, chemical parameters of the area during May and September 2006 were measured, such as electrical conductivity, pH, anions and cations concentrations. In this study, the seawater intrusion or salinization in a coastal aquifer was evaluated using groundwater chemistry data, ionic ratios and calculation of indices. A large proportion of the groundwater is classified as Na-Cl, Ca-HCO3 and Ca-Cl types. The Na-Cl types represent effects of seawater intrusion. Major ionic compositions effectively indicated effects of the seawater intrusion and especially Cl and EC are the simplest indicators for the salinization process. The Cl concentrations and EC levels are highly positively associated. Lower ratios of Na/Cl and SO4/Cl than the seawater ratios indicated the seawater encroachment. The analytical results obtained in the hydrochemistry study were interpreted using ion correlations with chloride, and calculations of the saturation indices (SI) and ionic deviations (?). The results of calculation of the saturation indexes (SI) and ionic deviations for cation of coastal groundwater showed that the saturation index for carbonate minerals is positive and for sulfate minerals is negative. The ?Na+ is usually negative and the ?Ca2+ and ?Mg2+ are positive and samples plot below the mixture line and seawater intrusion in the aquifer. The most remarkable process was found to be the inverse cation exchange. Keywords: Ghalghachi aquifer, Hydrogeochemical, Ionic ratio, Seawater intrusion, Urmia Lake