تاثير تغييرات سطح اساس در ريخت‌شناسي بستر رودخانه‌هاي محدوده دلتاي سفيدرود

The effect of base level changes in bed rivers morphology of Sefidrood Delta area

بستر رودها مي‌توانند بازتاب كننده تاثيرات متقابل فرسايش، زمين‌ساخت، تغييرات اقليمي ‌باشند. در اين ميان، شايد عاملي كه در اين تغييرات نقش ، دارد تاثيرات زمين‌ساختي و تغيير سطح تراز مصّب رود است. در اين پژوهش، نقش تغييرات سطح اساس در شكل‌گيري بستر و الگوي كانال رودخانه‌هاي پلرود، شفارود و كرگانرود در محدوده دلتاي سفيدرود مطالعه شده است. مسيله تحقيق آن است كه بستر رودخانه‌هاي منتهي به خط ساحلي خزر در محل مصّب و نزديكي آن عميق شدگي قابل توجهي را نشان مي‌دهند. هدف، بررسي نقش عوامل موثر در تغييرات سطح اساس و تغييرات زمين‌ريخت‌شناسي بستر اين رودخانه‌ها بوده است. نقشه‌هاي رقومي توپوگرافي، نقشه‌هاي زمين‌شناسي و عكس‌هاي هوايي، ابزارهاي فيزيكي اين پژوهش را تشكيل مي‌دهند. كارهاي ميداني تفصيلي براي برداشت نيمرخ‌هاي طولي و عرضي از بستر رودها و ثبت موقعيت‌ آنها با استفاده از GPS و ديگر ابزار انجام شده است. داده‌ها در محيط‌هاي نرم افزاري GIS و AutoCAD پردازش شده‌اند. همچنين، الگوي كانال رودخانه‌ها بر اساس يافته‌ها و مباني نظري و رده‌بندي شده و در نهايت، تاثير متقابل نوسانات تراز آب درياي خزر، تاثيرات زمين‌ساختي البرز با ديگر داده‌ها تلفيق و تحليل شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه تغييرات كوتاه مدت تراز آب درياي خزر در بازه‌هاي نزديك به مصّب (حداكثر 5 كيلومتر از ساحل) را تحت تاثير خود قرار داده است. اين اثرگذاري در خاور دلتاي سفيد رود، كه خط تغيير شيب كوهستان به ساحل نزديك‌تر و سطح جلگه پهن‌تر است، نسبت به باختر و شمال باختر، بيشتر است. از طرفي، فراخاست البرز در برابر فرونشست صفحه اقيانوسي خزر جنوبي در سرشاخه‌ها و تا مسافتي حدود 10 كيلومتري بعد از خروج از كوهستان، تاثيرگذار بوده و موجب عميق شدن آبراهه‌ها در اين بخش شده است.

Bed River may reflect the influences of erosion, tectonics and climate change. A factor which has the most important role in these changes is, the effects of tectonic and Base level of estuary. In this study, the role of base level changes in the pattern of the channel bed rivers of Polrood, Shafarood and Karganrood around the Sefidrood Delta has been studied. The aim of this research is that the river beds of the Caspian coastline near the estuary are deep cutting. Purpose is at this paper the role of factors on base level changes and geomorphologic changes of the river beds. Digital topographic maps, aerial photos and geological maps re among physical tools of this research. Detailed field work to obtain the sections and longitudinal profile of river bed by recording their locations using GPS were ????. Data in GIS environment and AutoCAD software are processed. Also, the pattern of river channel based on the findings and Theoretical principles of classification and finally, the interplay of the Caspian Sea water level fluctuations and tectonic effects Alborz combined with other data and analysis has been. The results show that short-term changes in water level of the Caspian Sea near the mouth rivers (up to 5 km from the shoreline) to have been affected. This impact in east of Sefidrood that the Knick is closer to the beach and coastal plain is wider than the West and Northwest, is more. On the other hand, the Alborz uplifting against South Caspian Plate subsidence comes up in the drainages and about 10 km distance after leaving the mountains to be influenced and deep rivers in this area has been.