بررسي تاثير شدت انرژي و گسترش شهر‌نشيني بر تخريب‌ محيط زيست در ايران (تحليل هم‌جمعي)

An Examination of Energy Intensity and Urbanization Effect on Environmental Degradation in Iran(A Cointegration Analysis)

امروزه، مسيله آسيب‌هاي منتهي به تضيع و تخريب محيط زيست -كه بيشتر پيامد اقدامات و فعاليت‌هاي انسان هستند- از مهم‌ترين مسايل جهاني است كه جوامع بشري اعم از توسعه‌يافته و يا توسعه‌يابنده با آنها مواجهند. اهميت اين موضوع نه تنها از جنبه زيست‌محيطي و آثار آن بر روي سامانه‌هاي (سيستم‌هاي) منابع طبيعي، بلكه از نظر اقتصادي نيز داراي اهميت است. بنابراين، كم و كيف محيط زيست در فرايند توسعه پايدار نقش و جايگاه اصلي را دارد. رشد اقتصادي و افزايش جمعيت - بويژه جمعيت شهرنشين - مستلزم مصرف بيشتر انرژي است. ايران به عنوان كشوري در مسير توسعه و توسعه‌يابنده، براي دستيابي به رشد مستمر توام با حفظ محيط زيست، لازم است به مبحث شدت انرژي و گسترش شهرنشيني همراه با مسيله جمعيت توجه كند. اين پژوهش با استفاده از روشهاي اقتصادسنجي، از جمله رويكرد يوهانسن-يوسيليوس، به بررسي آثار متغيرهاي توليد ناخالص داخلي، شهر نشيني، جمعيت و شدت انرژي برروي آلودگي هوا در طي دوره 1346-1385 در ايران مي‌پردازد. نتايج، مبين تاثير مثبت و معنادار متغيرهاي شدت انرژي، رشد شهرنشيني و جمعيت بر انتشار گاز دي‌اكسيدكربن است. ازيافته‌هايِ ديگرِِ تحقيق، تاييد فرضيه منحني زيست‌محيطي كوزنتس در ايران براي دوره مورد بررسي است. به اين معني كه رشد اقتصادي در ابتدا- از جمله با افزايش مصرف انرژي-باعث افزايش آلودگي هوا شده است. اما با تداوم رشد كه از جمله بهبود روشهاي استفاده از انرژي را موجب شده، كاهش شدت انرژي را در پي داشته و ميزان آلودگي هوا به آهستگي رو به نقصان گذاشته است.

Nowadays, issues of environment degradation sourcing in human actions and economic activities are of crucial worldwide subjects that all societies are concerned with them. Its importance is not only of the natural resources systems’ aspects, but it is also crucial from the socio-economic point of view. So, environmental subjects have considerable role in sustainable development process. Iran as a developing country is faced with problems high rate growth of energy consumption, high energy intensity, and high rate of urbanization, weak efficiency and low productivity of energy use in production function. These problems pushes the country towards environment problems, amongst which the air pollution. So, to achieve a sustainable growth along with environment protection she has to pay attention to issues of energy intensity and urbanization problems. This research examines the eventual determinants of air pollution of Iran particularly the energy intensity and urbanization of the country in the period of 1967-2005. Using Johansen-Juselius procedure, a long–run model of interactions of the selected variables is estimated. Results indicate that energy intensity and urbanization growth have had a significant positive effect on CO2 emissions. Also, findings of the research confirm the EKC hypothesis in Iran in the period of the study.