موسيقايي بودن ساختار در كليدر

The Musicality of Kalidar Structure

از آرزوهاي ادبيات همواره آن بوده‌است كه خود را به موسيقي نزديك كند. در عرصه داستان‌نويسي، تلاش‌ها همواره معطوف بر ايجاد همانندي بين شعر و نثر در صُوَر خيال‌ و اغراض و موضوعات، و انواع موسيقي متداول در بطن و بافت عبارت‌ها بوده‌است. در مقايسه با شعر، داستان در به‌كارگيري هم‌زمان تك‌نوازي‌ها و گروه‌نوازي‌ها و هماهنگ‌سازي سازها و صداها و يا تغيير مداوم در آواها و نواها و رسيدن به ساحت هماهنگ سمفوني‌ها بسيار توانمند است. موسيقيِ متنِ رمان كليدر، اثر محمود دولت‌آبادي، به وسيله عناصر و عوامل مختلف شكل گرفته‌است كه شماري از آنها به اختصار چنين است: گزينش كلمات خوش‌ساخت، رعايت تناسب هجاها و واج‌ها در چينش واژه‌ها و جمله‌ها، تنوع جمله‌بندي‌ها، تاثيرپذيري از موقعيت‌ها در انتخاب كلمات و ساختار جملات، تغيير مداوم در لحن بيان و ريتم روايت در آغاز فصل‌ها، تنوع در توزيع و تركيب شيوه‌هاي بيان، رعايت ملازمات مرتبط با نوع ادبي، همسويي نثر و روايت با جهان‌نگري هنري، همنوايي اطناب‌ها و ايجازها با آهنگ روايت، پيوند مستقيم انواع پيرنگ با آهنگ روايت، هارموني مضاعف با تيپ‌ها و طبقات، و نيز هماهنگي اجزاي فرعي با اركان اصلي در شكل‌دهي به موسيقي متن.

Literature has always attempted to make the best use of musical elements, and the novel, compared with poetry, has the capacity to perform a symphony by adjusting the various instruments for creating harmonious monophonies and polyphonies. This symphony can be heard through a contemplative reading of Dowlat?b?di’s Kalidar, and is formed by such elements as choice of well-formed words, harmonious use of phonemes and syllables, variety of sentence structures, contextual usages of words and phrases, diverse manners of expression, observing the prerequisites of literary genre, relation between the worldview and diction, balance between amplifications/concisions and the narrative rhythm, direct link of different subplots with narrative rhythm, intense accord of structure and types/classes, and the harmony of major and minor notes to form the music of the text.