مقايسه زادآوري و تنوع زيستي درختان در ترانشه خاك برداري و خاك ريزي جاده جنگلي با افزايش فاصله از آن (مطالعه موردي: جنگل هاي چمستان و لاويج، نور)

Comparison of Regeneration and Biodiversity of Trees on Cut and Fill Edges of Forest Road (Case Study: Chamestan and Lavige Forests, Noor)

برآورد اثرات حاشيه جاده هاي جنگلي براي درك تغييرات ناشي از شبكه جاده هاي جنگلي بر روي اكوسيستم از اهميت بالايي برخوردار است. به اين منظور در اين پژوهش تاثير ساخت يك جاده درجه دو جنگلي بر روي زادآوري و تنوع زيستي درختان استقرار يافته تا فاصله 35 متري از لبه جاده بررسي شده است. بخشي از جاده درجه دو جنگلي كه به مدت تقريباً 10 سال قبل ساخته شده بود، در جنگل هاي چمستان و لاويج با داشتن شرايط فيزيوگرافي، حجم در هكتار و تركيب گونه اي يكسان در كل طول جاده انتخاب شد. تعداد 3 خط نمونه در ترانشه خاك ريزي و 3 خط نمونه در ترانشه خاك برداري طراحي گرديد. زادآوري درختان حاشيه جاده در قطعات نمونه دايره اي شكل در فواصل 25 و 35 متر) از لبه جاده بر روي هر يك از خط نمونه ها بررسي شد. نتايج پژوهش ،15 ،7/5 ،2/5) نشان داد كه، اختلاف ميانگين زادآوري در دامنه هاي خاك برداري و خاك ريزي تا عمق 35 متري داخل هر چند ميانگين تعداد زادآوري در دامنه خاك ريزي در همه فواصل .(P < 0/ جنگل معني دار نمي باشد ( 05 بيش تر از دامنه خاك برداري بوده است. در هر دو ترانشه خاك برداري و خاك ريزي بيش ترين و كم ترين 2 متر به ترتيب از لبه جاده مشاهده شد. نتايج نشان داد كه دو / 7 و 5 / تراكم زادآوري درختي در فاصله 5 Diospyrus ) در دامنه خاك ريزي و گونه كلهو (Carpinus betulus) و ممرز (Acer spp) گونه افرادر دامنه خاك برداري، بالاترين ميانگين زادآوري را به خود اختصاص داده اند. مقايسه (lutus شاخص هاي تنوع و غناي زيستي نيز نشان داد به طوركلي شاخص هاي تنوع گونه اي (شانون- وينر و 2 و 15 متر / 7 متر و شاخص هاي غناي گونه اي (منهينگ و مارگالف) در فاصله 5 / سيمپسون) در فاصله 5 از لبه جاده، داراي بيش ترين مقدار بوده اند. اما اين شاخص ها در دو ترانشه خاك برداري و خاك ريزي تا .(P > 0/ فاصله 35 متري از لبه جاده، فاقد اختلاف معني دار با يكديگر بوده اند ( 05

The evaluation of the edge effects of forest roads on ecosystem is very useful to understand changes from forest road. With this regard, in this research the effect of main forest road construction on regeneration and biodiversity of established trees in edge of forest road was investigated at 35 m distance into forest area. An existing 10 years old road segment, with same physiographic properties, volume per hectare and species composition along the road was selected in Chamestan and Lavige Forests in Mazandaran province. Six linear transactions were set on the fill and cut edge (three transects were set on fill and others on cut edges). Trees’ regenerations were recorded on linear transactions, within circular sample plots by 2 m radius at (2.5, 7.5, 15, 25, 35 m) distances from the road edge. The results showed, no significant differences between trees’ regenerations in the cut and fill edges up to 35 m into the forest area at 0.05 level. However, the average trees’ regenerations in the fill edge were more than the cut edge along the forest road. Maximum and minimum trees’ regenerations density, were recorded in 7.5 and 2.5 m distances from the road edge. The result showed that the maximum densities of trees’ regenerations were belonged to Acer spp and Carpinus betulus species in fill edge and Diospyrus lotus species in cut edge. The comparison of the species diversity and species richness indexes indicated that, the maximum values of species diversity indexes (both Shannon-wiener and Simpson) were in 7.5 m distance and richness indexes (Minhinick and Margalef) were in 2.5 and 15 m distances from the road edge. However, no significant differences were found between indexes in the cut edge and fill edge at 35 m distance (P > 0.05).