بررسي عوامل اقليمي موثر بر وقوع خشك سالي (مطالعه موردي: منطقه زابل)

Investigation of climatic factors affecting occurrence of drought (Case study: Zabol Region

چكيده 1 به منظور تعيين تغييراتي كه در عناصر اقليمي در طي زمان به وجود مي آيند و باعث ايجاد دوره هاي ترسالي و خشك سالي مي شوند استفاده از مدل يكي از بهترين راهكارها مي باشد. در اين مقاله با استفاده از مدل اسكالوگرام براساس سه عنصر جوي (مجموع بارش ساليانه، تعداد روزهاي باراني و 1370 )، ميزان - متوسط تبخير و تعرق پتانسيل ساليانه) در طي يك دوره آماري 16 ساله (سال هاي 85 شدت خشك سالي براي منطقه زابل كه در طي چند سال گذشته متحمل خشك سالي شديدي بوده است، تعيين گرديد. در طول دوره مورد بررسي، شديدترين خشك سالي در سال 1380 و مرطوب ترين در سال 1371 به وقوع پيوسته اند. نتايج نشان مي دهند كه در اين منطقه، هميشه كم بارش ترين سال مصادف با شديدترين خشك سالي نمي تواند باشد و نقش عوامل ديگر نيز در اين ميان موثر خواهد بود. همچنين تبخير و تعرق پتانسيل از مهم ترين عوامل موثر بر وقوع خشك سالي در منطقه مورد مطالعه مي باشد. واژه هاي كليدي: عوامل اقليمي، خشك سالي، ترسالي، مدل اسكالوگرام، زابل

Abstract1 In order to evaluate the impacts of climatic factors during the periods of the occurrence of wet and dry years, using a model is one of the best solutions. In this paper, drought severity was determined by using Scalogram model based on 3 climatic factors (annual precipitation, number of rainy days and amount of potential evapotranspiration) for Zabol region over 16-years period (1991-2006). The results showed that the most severe drought had not always occured in a year with the least precipitation. This is due to the role of other climatic factors. It is concluded that the occurrence of the most severe drought and the wettest year has been in 2001 and 1992, respectively. In addition, potential evapotranspiration is the most important factor affecting on occurrence of drought in the study area. Keywords: Climatic factors, Drought, Wet year, Scalogram model, Zabol