قراردادهاي صلح ايران و عثماني و كاهش تنش‌هاي مذهبي بين دو كشور در عصر صفوي و افشاري

Iran-Ottoman Peace contracts and decrease in religious tension between the two countries at the Period of Safavids and Afsharids

مناسبات مذهبي ايران و عثماني در ادوار مختلف، متفاوت بوده‌است. هدف اصلي اين تحقيق كه بر اساس روش تاريخي صورت گرفته است، شناخت علل بروز اختلافات بين دو كشور و تاثير قراردادهاي في ما بين در تنش زدايي بين آنان مي‌باشد. حاصل تحقيق حاكي از اين است كه با وجود اختلافات روزافزون دهه‌هاي نخست تاسيس حكومت صفوي، در زمان شاه تهماسب در اثر موافقتنامه آماسيه اختلافات مذهبي كاهش يافت و روابط به روابط نسبتاً دوستانه‌اي تبديل شد. بعد از انعقاد معاهده زهاب بين شاه‌صفي و سلطان مراد چهارم، نيز، عثماني‌ها از مخالفت با ايران دست كشيدند و تاثيرگذاري عامل «مذهب» به عنوان يكي از عوامل اختلاف بين دو كشور، تا اندازه‌اي تخفيف پيدا كرد. در دوره افشاريه، نادرشاه پس از سال‌ها جنگ با عثماني سرانجام به اين نتيجه رسيد كه بايد بين مسلمانان صلح برقرار گردد. لذا، «انجمن ديني نجف» را تشكيل داد. علماي بزرگ شيعه و سني در آن مجلس بزرگ مشورتي، اجتماع كردند و تا اندازه‌اي بر سر مسايل اختلاف برانگيز به تفاهم رسيدند.

The religious relations between Iran and Ottoman during various eras have been different. The main purpose of this research, based on the historical approach, is to identify the factors influencing the emergence of the conflicts between the two countries, and the effects of the contracts on abating tension between them. The results of this research show that, despite the conflicts occurring in the first decades of the Safavid dynasty’s rise to power, during the reign of Tahmasb, due to the Amasiyeh agreement the religious conflicts lessened and changed to amicable relations. As a result of the Zahab agreement between Shah Safi and Morad IV, the Ottomans put an end to their hostility toward Iran, and the religious factor, hitherto a major cause of the conflict between the two countries, lessened slightly. During the Afsharid era, after many years of fighting with Ottomans, Nader Shah concluded that there should be peace among the Muslims. Therefore, the “Najaf Religious Association” was established. The famous Shiite and Sunnite Ulama gathered in that big consulting chamber and partly agreed on some conflicting issues.