چكيده فارسي :
تعيين كيفيت علوفه گونه هاي گياهي موجود در مراتع يكي از مهمترين عواملي است كه براي مديريت صحيح و اصولي مراتع لازم و ضروري است. به همين منظور در تحقيق حاضر تركيبات شيميايي و ارزش غذايي گونه هاي Onobrychis radiata، Onobrychis transcaspica ، Astragalus brevidens ، Melica ciliata، Agropyron repens ,Agropyron pectiniforme وSanguisorba minor و نمونه برداري در سه مرحله فنولوژي در پنج تكرار در مراتع شهرستان بجنورد به‌صورت تصادفي انجام شد. شاخص هاي معرف كيفيت علوفه شامل، پروتيين خام (CP)، ديواره سلولي منهاي همي سلولز (ADF)، قابليت هضم ماده خشك (DMD) و انرژي متابوليسمي (ME) در آزمايشگاه تجزيه و تحليل شد. بررسي نتايج نشان مي دهد كه كيفيت علوفه در كليه گونه‌هاي مورد مطالعه در مرحله رشد رويشي بالاتر از دو مرحله گلدهي و بذردهي است، به‌طوري‌كه با پيشرفت سن گياه از ميزان پروتيين خام، ماده خشك قابل هضم و انرژي متابوليسمي كاسته شده و به مقدار ديواره سلولي منهاي همي سلولز افزوده شده است. در ميان گونه هاي مورد مطالعه، لگوم ها در هر سه مرحله رشد بالاترين مقدار CP (53/14%) و كمترين ميزان ADF (91/43%) را نسبت به گندميان (10/8=%CP و 14/54=%ADF) دارند. در بين گونه هاي مورد مطالعه بيشترين و كمترين ميزان پروتيين خام به‌ترتيب به Astragalus brevidens و Agropyron pectiniformeمتعلق بود. تجزيه واريانس داده ها حاكي از آن است كه اثر گونه و مرحله فنولوژي در تمامي شاخص هاي مورد بررسي در سطح يك درصد معني دار است.
چكيده لاتين :
Measuring forage quality of dominant species is a prerequisite of proper management in rangelands. In this research, nutrient values of seven species were evaluated at three Phenological (vegetative growth, flowering and seed production) stages. In this study, a completely randomized design with five replications was used in Bojnord rangelands. Species included: Sanguisorba minor, Onobrychis transcaspica, Onobrychis radiata, Astragalus brevidens, Melica ciliate, Agropyron repens and Agropyron pectiniforme. The measured forage quality parameters included: crude protein (CP), acid detergent fiber (ADF), dry matter digestibility (DMD) and metabolizable energy (ME). According to results, forage qualities in all of the studied species were higher in vegetative growth than flowering and seed production stages. CP, ME and DMD of the studied species were decreased approaching to the end of growing season, while ADF values were increased. Legumes had higher percentage of crude protein (14.53%) and the lower percentage of ADF (43.91%) in all phenological stages, while perennial grasses had CP and ADF of 8.1% and 54.14% respectively. High and low CP percentages were obtained in Astragalus brevidnes and Agropyron pectiniforme, respectively. According to the results, significant differences were observed among the species and phenological stages for all measured and calculated forage quality factors (p < 0.01).
