مقايسه ملكه هاي زنبورعسل اصلاح شده‌ي منطقه‌ي مركزي ايران با ملكه هاي شاهد در زنبورستان هاي مختلف استان هاي تهران، مركزي، قزوين و اصفهان

Comparison of Improved honeybee queens of Iranian centeral egion and Control queens in different apiaries of Tehran, Isfahan, Markazi and Qazvin provinces.

زنبورعسل نژاد ايراني در مقايسه با نژادهاي ديگر دنيا داراي برتري‌ها و ضعف‌هايي مي‌باشد. در طرح اصلاح نژاد زنبورعسل ايران درمنطقه مركزي كشور تلاش شد تا با بهبود صفات توليد عسل، بچه دهي ورفتار دفاعي در جهت رفع بعضي از ضعف هاي زنبور عسل نژاد ايراني اقدام شود. در اين طرح پس از ارزيابي صفات توليد عسل، رفتار دفاعي و رفتار بچه دهي و انتخاب كلني‌ها از سال 1378 تا 1384 نهايتاً ملكه‌هاي حاصل در نسل ششم و هفتم با ملكه هاي شاهد در زنبورستان‌هاي مختلف استان‌هاي تحت پوشش طرح مورد مقايسه قرار گرفتند. مقايسه ملكه هاي زنبور عسل نسل هاي ششم وهفتم طرح مذكور در استان‌هاي تهران، مركزي، قزوين واصفهان با ملكه‌هاي شاهد نشان دهنده پيشرفت مطلوب صفات بچه دهي، رفتار دفاعي وآرامش روي قاب بود. ارزيابي صفت بچه دهي در ملكه هاي اصلاح شده وشاهد درسال‌هاي 1384 و1385 نشان داد كه درهر دوسال ملكه هاي اصلاح شده بطورمعني داري از ملكه هاي شاهد برتر مي باشند (01/0 > P). مقايسه صفات رفتار دفاعي وآرامش روي قاب بين دو گروه اصلاح شده وشاهد نشان دهنده برتري ملكه هاي اصلاح شده درهردوسال تحت بررسي بود (01/0 > P). وراثت پذيري بالاي صفات مذكور امكان پيشرفت ژنتيكي مطلوب‌تري را در طرح هاي اصلاح نژادي فراهم كرده است و در تحقيق حاضر نيز باعث پيشرفت صفات مذكور و برتري كلني‌هاي اصلاح شده نسل‌هاي ششم و هفتم درمقايسه با ملكه هاي شاهد شده است. مقايسه توليد عسل در ملكه هاي شاهد واصلاح شده نشان داد كه درسال 1384 ملكه هاي اصلاح شده برتراز ملكه‌هاي شاهد هستند (01/0 > P). ولي درسال 1385 و مجموع دوسال عليرغم برتري ملكه هاي اصلاح شده تفاوت آماري معني داري بين دوگروه مشاهده نشد (01/0 > P). وراثت پذيري كمتر صفت توليد عسل و وابستگي توليد عسل به فاكتورهاي محيطي و آب و هوايي باعث شد كه پيشرفت اين صفت از سرعت كمتري برخوردار باشد و لذا نتايج حاصله از اين طرح نيز نشان دهنده اين است كه براي حصول نتيجه مطلوب در توليد عسل نياز به زمان بيشتري مي باشد. در ادامه طرح اصلاح نژاد زنبور عسل ضمن بهبود وضعيت توليد عسل بايد در جهت بهبود صفات ديگرمثل مقاومت به آفات و بيماري هاي مهم، براي رسيدن به توليد پايدار و سالم تلاش شود.

e Iranian honeybee weak pointes. In this research after evaluation and selecting the best colonies during the 1999-2005 bred queens of sixth and seventh generation were compared, with control queens in different apiaries of Tehran, Isfahan, Markazi and Qazvin provinces. Comparison of 6th and 7th generation, of Iranian honeybee bred queens with control queens in Tehran, Qazvin, Markazi and Isfahan provinces were showed desire improvement in swarming calmness and defense behavior of bred queens. Swarming behavior evaluation of two groups in 2005 and 2006 were showed superiority of bred queens significantly (P < 0.01). Calmness and defense behavior comparison of two groups were showed the bred queens were better than control queens in 2005 and 2006 (P < 0.01). High heritability caused desire improvement of these traits in honeybee breeding plans and also in the present research in fifth and sixth generation of bred queens. Honey production comparison of two groups were showed the preference of bred queens in 2005 (P < 0.05) but no significant differences in 2006 and total of years (P > 0.05). Lower heritability of honey production and it’s dependence on environmental and climatic factors caused undesirable improvement of honey production in the breeding plans and the results of present plan to confirm the last results and needs to long time for desire progress. For sustainable and health production should try to improve the honey production and also other traits such as important pest and diseases resistance in honeybee breeding project continuing.