تركيب، منشا و محيط تكتونيكي سنگ‌هاي رسي دگرگون شده‌ي كمپلكس ماهنشان (متاپليت‌ها)

Study of composition, source and tectonic setting of metapelite rocks from Mahneshan complex, NW, Iran

سنگ‌هاي پركامبرين كمپلكس ماهنشان در شمال غرب ايران تحت تاثير دگرگوني ناحيه‌اي و مجاورتي قرار گرفته‌اند. در اين منطقه سنگ‌هاي آذرين و دگرگوني مختلفي رخنمون دارند. سنگ‌هاي دگرگوني شامل متاپليت‌ها (سنگ‌هاي رسي دگرگون شده)، آمفيبوليت‌ها، متاولكانيك‌ها، پاراگنيس، متاپريدوتيت و سرپانتين‌ها مي‌باشند. متاپليت‌ها داراي دو سري شيستوزيته در دو جهت مختلف هستند. مطالعات دقيق پتروگرافي و پتروفابريك در آن‌ها نشان مي‌‌دهند كه دو فاز دگرگوني ناحيه‌اي و يك فاز دگرگوني مجاورتي بر اين سنگ‌ها تاثير گذاشته‌اند. كاني‌هاي آندالوزيت، استاروليت، كيانيت و گارنت در طي اوج دگرگوني، فاز دوم دگرگوني ناحيه‌اي، متبلور شده‌اند. مطالعات ژيوشيميايي متاپليت‌ها نشان مي‌دهند كه تركيب سنگ رسوبي اوّليّه‌ي متاپليت‌ها قبل از دگرگوني، شيل و يا گريوك بوده است. محيط تكتونيكي تشكيل رسوب اوّليّه بر اساس نمودارهاي متمايزكننده مرتبط با قوس‌هاي آتشفشاني مي‌باشد. سنگ منشا متاپليت‌هاي ماهنشان بر اساس شيمي عناصر غيرمتحرك، سنگ‌هاي آذرين حدّ واسط مانند ريوليت تا آندزيت تشخيص داده شد.

The Precambrian rocks of Mahneshan Complex in Northwestern Iran were affected by regional and contact metamorphism. At the Mahneshan Complex different types of igneous and metamorphic rocks are exposed. Metamorphic rocks including metapelites, amphibolites, metavolcanite, para-gneiss, metaperidotites and serpentinites. Metapelites are foliated at two directions. Exact petrographic and petrofabric studies on them show that three metamorphic phases including two regional and one contact are affected the rocks. Andalusite, staurolite, kyanite and garnet minerals are crystallized during second regional metamorphic phase. Geochemistry studies of metapelites shows that, Composition of old meta-sedimentary rocks (source of metapelites), are shale and greywacke. Discrimination diagrams indicate an arc related tectonic setting for the source of Mahneshan metapelites. Sources of Mahneshan metapelites are intermediate felsic igneous rocks (rhyolite or andesite) base on Geochemistry of immobile elements. Key words: discrimination diagrams, Mahneshan complex, metapelites, shale.