نظام تقسيم كار عادلانه در اسلام و شاخص‏هاي آن

The Indicators of Just Labor Distribution System in Islam

در اين پژوهش، شاخص‏هاي تقسيم كار عادلانه بر اساس چارچوب معرفتي اسلامي استخراج شده است. جامعه مطلوب از ديدگاه اسلامي، داراي ساختار ويژه‏اي است كه تفاوت‏هايي بنيادي با نظام اجتماعي غيرديني دارد. از جمله مختصات اصلي نظام اجتماعي مطلوب اسلام، ضرورت انطباق ساختارهاي اجتماعي با اصول عدالت اجتماعي است. از منظر اسلام، عدالت اجتماعي، هم به عنوان معيار قضاوت در باب تشخيص نظام اجتماعي مطلوب از نامطلوب اهميت دارد و هم اساسا نظم پايدار در جامعه در صورتي شكل مي‏گيرد كه مبتني بر معيارهاي عدالت باشد. با توجه به اين مطلب، در اين پژوهش سعي شده است شاخص‏هاي نظام تقسيم كار عادلانه با توجه به متون و منابع اسلامي مورد تامّل و استنباط قرار گيرد. در اين نوشتار برآنيم با استفاده از روش تحليلي ـ توصيفي به استخراج شاخص‏هاي تقسيم كار عادلانه از متون ديني بپردازيم. يافته‏هاي اصلي اين نوشتار اين است كه از منظر اسلام، نظام تقسيم كار اجتماعي در صورتي شالوده مستحكم براي استقرار نظم اجتماعي فراهم مي‏سازد كه مبتني بر اصول و معيارهاي عدالت باشد. شاخص‏هاي اصلي تقسيم كار عادلانه با توجه به متون اسلامي عبارتند از: شايسته‏سالاري، تناسب با تفاوت‏هاي طبيعي و برابري فرصت‏ها.

The present paper tries to point out the indicators of just labor distribution according to the Islamic epistemological context. According to Islam, an ideal society has a particular structure and has fundamental differences from that of the secular social system. Islam considers that one of the main features of ideal social system is the necessity of conformity between social structures and the principles of social justice. According to Islam, social justice is not only important as a criterion for judgment when distinguishing between an ideal social system and an undesirable one, but it also constitutes a sustainable order that can be established in the society which is based on standards of justice. Therefore, this paper tries to reflect on and infer the indicators of just labor distribution from Islamic texts and sources.