اثربخشي كارگاه‌هاي آموزشي سواداطلاعاتي براي دانشجويان تحصيلات تكميلي: پژوهشي با رويكرد زمينه‌گرا

The Effectiveness of Information Literacy Workshops for Post-Graduate Students: A Research Based on an in-context Approach

هدف: هدف عمده اين پژوهش، بررسي تاثير كارگاه سواد‏اطلاعاتي زمينه‏گرا در تحول درك دانشجويان تحصيلات تكميلي از مفاهيم سواد‏اطلاعاتي و رشد مهارت‏هاي آنان در جستجوي اطلاعات و بهره‏گيري از آن در پيشبرد پژوهش است. روش: پژوهش به صورت شبه تجربي و اقدام پژوهي و با شيوه تحليلي انجام شد. 20 نفر دانشجوي كارشناسي ارشد در دو گروه "روانشناسي و علوم تربيتي" و "كتابداري" آزمودني‏ها را تشكيل دادند. دو پرسشنامه، با سوال‏هاي باز طراحي شد. پرسشنامه اول، براي شناسايي ويژگي‏هاي شركت كنندگان و زمينه موضوعي پژوهش در دست انجام آنها و پرسشنامه دوم (در دو مرحله پيش آزمون و پس آزمون استفاده شد) كه ميزان درك آنها از مفاهيم و مهارت هاي سواد‏اطلاعاتي را سنجيد، مبتني بر استانداردهاي سواد‏اطلاعاتي ACRL تدوين شد. محتواي كارگاه‏ها بر پايه نيازهاي تعيين شده آزمودني‏ها شكل گرفت. در طول كارگاه هر آزمودني بر پايه موضوع مورد تحقيق خود به جستجو و فعاليت پرداخت. يافته‏ها: گرچه در پيش آزمون گروه اول مشخص كردند كه درك مناسبي از مفاهيم سواد‏اطلاعاتي ندارند ولي هر دو گروه در پس آزمون مفاهيم را درك كرده و پاسخ‏هاي مرتبطي به سوال‏ها دادند. هر دو گروه در پيش آزمون به مشكلاتي مانند روبرو شدن با بازيافت‏‏هاي زياد، در برخي مواقع عدم كاربرد كليدواژه‏هايي كه انتخاب مي‏كنند و عدم توانايي در استفاده از بازيافت‏ها اشاره كردند. اما در پس آزمون همه آنها از نتايج كارگاه رضايت داشته و دريافتند كه چگونه دامنه موضوع را محدود كنند، به اطلاعات دست يابند و از آن در فرايند پژوهش استفاده نمايند.

Purpose: Our purpose in this research was to investigate the impact of IL in context workshops on general understanding of participants towards IL concepts and their skills in searching relevant information sources and using the results in enhancing research process. Method: A quasi-experimental and action research with qualitative approach was conducted. 20 PG students in education and psychology (group one) and Library and Information science (group 2) participated in this research. Two open ended questionnaires, observation and the analysis of assignments were used for collecting data. The content of the workshops, which were separately organized for each group, and the assignments based on the subjects interests of the participants. They worked on their own research topics during the workshops. Findings: results reveal that, while participants in the first group have not a clear understanding of IL concepts, both groups provide suitable responses to the questions in post test. In pre test, both groups pointed to some problems, such as lack of ability to find suitable keywords, confronting with a large number of retrievals, and lack of ability in using them. The result of post test showed that students were satisfied with workshops and they learned how to limit their subject, how to search and use the result in research process.